مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً اسراء:

80.

مدخل و مخرج هر دو مصدراند يعنى خدايا مرا داخل كن دخول راست و خارج كن خروج راست و از جانب خويش مرا تسلط يارى دهنده عطا فرما.

شايد مراد آن است كه توفيق ده بهر كارى از روى صدق و راستى وارد شوم و براستى و بهره خارج گردم.

در آيه‌ إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ نُدْخِلْكُمْ‌ مُدْخَلًا كَرِيماً ظاهرا اسم مكان و مراد از آن شايد بهشت و شايد اعمّ باشد يعنى اگر از گناهان بزرگ كه نهى شده‌ايد اجتناب كنيد شما را بجاى محترم و دلپسندى داخل ميكنيم.

ادّخال از باب افتعال وارد شدن بزور و تلاش است (راغب) لَوْ يَجِدُونَ مَلْجَأً أَوْ مَغاراتٍ أَوْ مُدَّخَلًا لَوَلَّوْا إِلَيْهِ وَ هُمْ يَجْمَحُونَ‌ توبه: 57 يعنى: اگر پناهگاهى يا غارهائى يا راه فرارى پيدا ميكردند بسرعت بدان روى ميكردند. بنظر ميايد كه مراد از مدخل راه فرار باشد كه شخص بآن داخل شده و فرار ميكند. طبرسى نيز قريب بآن گفته است.

دخل: (بر وزن فرس) كنايه از فساد و عداوت نهانى است (راغب) فساديكه بعقل و بدن داخل ميشود، حيله و مكر (اقرب) چيزى كه از روى فساد و تباهى داخل شود و گفته شده دغل و مكر است (مجمع).

وَ لا تَتَّخِذُوا أَيْمانَكُمْ‌ دَخَلًا بَيْنَكُمْ‌ نحل: 94 يعنى سوگندهاى خويش را مايه فساد و فريب در ميان خود قرار ندهيد اين كلمه فقط دو بار در قرآن يافته است نحل: 92 94.

دخن: دخان يعنى دود ثُمَّ اسْتَوى‌ إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ‌ دُخانٌ‌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا فصّلت: 11 ظاهرا مراد از دخان همان گازهاى غليظ است كه از زمين در وقت‌