زحمت است.

فكر ميكنم كه معنى دأب در آيه فوق همان شأن و قضيّه باشد يعنى: من بر شما از نظير روز احزاب مى‌ترسم كه مثل واقعه قوم نوح و عاد و ثمود ...، بسر شما آيد.

مجمع آنرا در آيه عادت خدا گرفته يعنى مثل عادت خدا در باره قوم نوح و عاد بيضاوى كلمه جزاء مقدّر كرده يعنى «مثل جزاء عادت قوم نوح ...» ولى آنچه ما گفتيم بهتر است.

دبّ: دبّ و دَبِيب بمعنى راه رفتن آرام و حركت خفيف است در حيوان بكار ميرود و در حشرات بيشتر استعمال ميشود (مفردات) قاموس نيز راه رفتن آرام گفته است در صحاح گويد:

هر راه رونده بر روى زمين دابّه است.

اينكه دابّه را جنبنده گفته‌اند باعتبار حركت و راه رفتن است.

در قرآن مجيد در باره تمام جنبندگان اعمّ از انسان و حيوان و غيره بكار رفته است مثل‌ وَ اللَّهُ خَلَقَ كُلَ‌ دَابَّةٍ مِنْ ماءٍ نور: 45.

دواب جمع دابّة است. در بعضى موارد از آن تمام حركت كنندگان مراد است مثل‌ إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِ‌ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لا يَعْقِلُونَ‌ انفال: 22 يعنى بدترين جنبندگان در نزد خدا اين كفّار كر و لال‌اند كه نمى‌فهمند و آيه‌ إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِ‌ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ‌ انفال: 55 بطور قطع بانسان شامل است.

و در بعضى از موارد مراد از آن غير انسان و غير چهار پايان سه گانه (بقر و غنم و شتر) است نحو وَ مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوَابِ‌ وَ الْأَنْعامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ‌ فاطر: 28.

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ‌ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ‌ نمل: 82:

از اين آيه بدست ميايد كه در