رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِيزانَ‌ رحمن:

7 از امام عليه السّلام نقل است:

«بِالْعَدْلِ قَامَتِ السَّمَوَاتُ وَ الْأَرْضُ».

آرى اگر عدل و موازنه نبود و موجودات در يكديگر تأثير نداشتند آسمانها و زمين بر پا نميشدند. و اين است معنى‌ أَحْسَنَ‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلَقَهُ‌.

امّا حساب خير و شرّ

ناگفته نماند در عالم خارج نسبت بذات اشيا بطور قطع ميشود گفت: كه خير و شرّى وجود ندارد آنچه هست موازنه است و تعديل و تأثير. خير و شرّ عنوان ثانوى است كه بر موجودات بار ميشود.

مثلا زهر مار نسبت بما يا موجودات ديگر كه از آن ضرر مى‌بينند شرّ ولى نسبت بخود مار كه آلت دفاع آنست و آنرا در برابر دشمنانش مصون ميدارد خير است و قطع نظر از اين دو نسبت، زهر مار نه خير است و نه شرّ. و هكذا پس اشياء فى حدّ نفس موصوف بخير و شرّ نيستند و با مقايسه و نسبت بخود يا نسبت بيكديگر خير و يا شرّ ميشوند و يا نسبت بيكى خير و نسبت بديگرى شرّ ميگردند مثلا قرآن نسبت بمؤمنين شفا و رحمت و نسبت بستمگران خسران و زيان است‌ وَ لا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَساراً.

و چون انسان با موجودات و همچنين موجودات با يكديگر همواره در تماس‌اند، همواره صفت خير و شرّ بر آنها بار است و از آنها جدا نيست انسان پيوسته بعضى چيزها را براى خود مفيد ميداند و خير مينامد و بعضى چيزها را كه سبب عذاب و ناراحتى اوست شرّ ميخواند و هر گاه انسان مثل سنگ شكنجه و راحتى احساس نميكرد خير و شرى در جهان نسبت باو وجود نداشت. قرآن مجيد نيز روى اين حساب قدم برداشته است و خير و شرّ را از بشر قابل انفكاك نميداند:

وَ نَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَيْرِ فِتْنَةً وَ إِلَيْنا تُرْجَعُونَ‌ انبياء: 35 وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَرِيضٍ‌ فصلت:

51 إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً وَ إِذا مَسَّهُ‌