با معصيت متناسب است لذا حسبان گفته شده.

فعل‌ حَسِبَ‌ يحسب‌ از باب علم يعلم بمعنى ظن و گمان بكار ميرود مثل‌ أَ حَسِبَ‌ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا ... عنكبوت:

2 بنظر راغب مصدر اينگونه افعال حسبان بكسر اوّل است. و شايد علت اين تسميه آن است كه گمان و ظنّ پيش گمان كننده و ظنّ كننده يكنوع حساب است، از جانب خود محاسبه و روى آن حكم و عمل ميكند.

احتساب نيز در قرآن مجيد بمعنى گمان بكار رفته است و موارد آن فقط سه محلّ است: زمر 47، حشر: 2، طلاق: 3 فَأَتاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ‌ يَحْتَسِبُوا حشر: 2 خدا بآنها از جائى آمد كه گمان نكرده بودند. علّت تسميه نيز همان است كه گفته شد.

حَسْب‌ (بر وزن فلس) بمعنى كفايت استعمال ميشود (مفردات) وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ‌ آل عمران: 173 گفتند خدا ما را بس است و بهتر وكيل است اين ماده بدين معنى ده بار در كلام اللَّه آمده است.

بگمانم علّت اين تسميه آن باشد كه ميان كفايت كننده و كفايت شده حساب بر قرار است مثلا در فَحَسْبُهُ‌ جَهَنَّمُ‌ بقره: 206 ميان گناه شخص و عذاب جهنم محاسبه‌اى هست و عذاب بحساب گناه است.

حسد: بد خواهى. خواستار بودن زوال نعمت و سعادت ديگرى.

راغب گويد آن گاهى توأم با سعى در از بين بردن نعمت ديگران است‌ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ‌ ... وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ فلق: 5 بگو پناه ميبرم بخداى فلق ... از شرّ بدخواه آنگاه كه بد خواهى كند. اين مادّه در كلام اللَّه مجيد بيشتر از پنج بار نيامده است.

حسر: كشف و انكشاف (قاموس) در مجمع گويد: اصل‌