تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ. تُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ تُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ وَ تُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ‌ آل- عمران: 26- 27 بهترين مصداق‌ «تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ» ملك و پادشاهى است كه مثلا بوسيله ارث و يا تلاشى كه نسبت بآن خيلى كم است بدست ميايد پس يا اصلا تلاش ندارد و يا تلاشش اندك است و بهر حال با تلاش مقايسه نميشود.

آيه زير مطلب را بيش از پيش روشن ميكند لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ يَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ‌ نور: 38 آيه صريح است كه خدا جزاى عمل را ميدهد و از فضلش بر آن مزيد ميكند قسمت مزيد خارج از مقايسه با عمل است و پس از آن ميفرمايد وَ اللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ‌.

وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها وَ رُسُلِهِ‌ فَحاسَبْناها حِساباً شَدِيداً ... طلاق: 8 مراد از «حاسبناها» عذاب است و چون عذاب روى حساب عصيان و لجاجتشان بوده لذا «حاسبناها» آمده است.

... الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبانٍ‌ رحمن: 5 وَ يُرْسِلَ عَلَيْها حُسْباناً مِنَ السَّماءِ فَتُصْبِحَ صَعِيداً زَلَقاً كهف: 40 حسبان بكسر اوّل و ضمّ آن مصدر است بمعنى شمردن و نيز حسبان بضمّ اوّل تيرهاى كوچك را گويند مفرد آن حسبانه است (اقرب) معنى آيه اوّل: آفتاب و ماه روى حساب‌اند معنى آيه دوّم: و بفرستد بر آن عذابى از آسمان در نتيجه زمين خالى و خشك گردد.

راغب آنرا در آيه عذاب و آتش نقل كرده و گويد علّت تسميه آنست كه كيفر روى حساب جرم است در مجمع نيز از ابن عبّاس عذاب و آتش نقل كرده است.

بنظر نگارنده حسبان در آيه دوّم چنانكه راغب نقل كرده بمعنى عذاب است و چون عذاب خداوند