كه شخص قادر بكتمان آن نيست و آنرا اظهار ميكند معنى آيه:
من اندوه و غصّه خود را فقط بخدا شكايت ميكنم.
حَزَن (بر وزن فرس) مانند حزن بمعنى اندوه است (مجمع) راغب نيز هر دو
را بيك معنى گفته استوَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّاالْحَزَنَفاطر: 34.
فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَناًقصص: 8 لام در «لِيَكُونَ»براى
عاقبت است چنانكه مجمع گفته و مراد از حزن سبب حزن است و آن از باب مبالغه است
(الميزان) معنى آيه: آل فرعون او را از آب گرفتند و عاقبت اين كار آن بود كه موسى
براى آنها دشمن و باعث اندوه باشد.
نا گفته نماند اصل حزن بمعنى سختى زمين يا زمين سخت است و چون اندوه
يك نوع گرفتگى و خشونت قلب است لذا بآن حزن گفتهاند (مجمع ذيل آيه 92 توبه) و در
نهج البلاغه خطبه 1 هست
حسب:حساب بمعنى شمردن است (قاموس) راغب آنرا استعمال عدد گفتهوَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ
السِّنِينَ وَالْحِسابَ ...اسراء: 12 تا عدد سالها و حساب را
بدانيدحسيبو حاسب: حسابگر.وَ كَفى بِاللَّهِحَسِيباًنساء: 6 خدا در حسابگرى كافى استكَفى بِنَفْسِكَ
الْيَوْمَ عَلَيْكَحَسِيباًاسراء: 14وَ كَفى بِناحاسِبِينَانبياء: 47 در اوّل حرف باء گذشت كه «كفى» در
اينگونه موارد بمعنى «اكتف» است يعنى بس كن بما در حسابگرى و
هكذا
بِغَيْرِ حِسابٍيعنى چه؟
وَ اللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِحِسابٍبقره: 212 اين تعبير پنج بار در
قرآن مجيد تكرار شده است بقره: 212، آل عمران 27 و 37، نور: 38، غافر: 40 و يكدفعه
آمدهإِنَّما
يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ