است. ظاهرا بزبان گويا و سخن گو از آن حديد گفته‌اند كه از آدمى دفاع ميكند و از مغلوب شدن در گفتگو مانع ميشود در باره منافقان آمده‌ فَإِذا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ احزاب: 19 چون ترس برود با زبانهاى تيز بر شما تازند بجهة حرص بر مال.

حدق: حديقه: باغ. حدائق:

باغها. فَأَنْبَتْنا بِهِ‌ حَدائِقَ‌ ذاتَ بَهْجَةٍ ... نمل: 60 با آن آب باغهاى بهجت آور رويانديم. اين كلمه در باغهاى آخرت و دنيا هر دو بكار رفته است مثل‌ إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفازاً حَدائِقَ‌ وَ أَعْناباً نباء: 32.

حذر: (بر وزن فرس و علم) پرهيز. راغب آنرا احتراز از شى‌ء مخوف گفته است. يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ‌ توبه: 64 منافقان بيم دارند از آنكه سوره‌اى نازل شود و بآنها از ما فى الضميرشان خبر دهد.

يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ‌ منافقون: 4 هر فرياد را بر عليه خود گمان ميكنند آنها دشمن‌اند پس از آنها بپرهيز.

با مراجعه بموارد استعمال خواهيم ديد كه آن بمعنى ترس نيست بلكه بمعنى پرهيز و احتياط از خطر آينده است.

... وَ لْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ‌ وَ أَسْلِحَتَهُمْ ... نساء: 102 احتياط و اسلحه خود را برگيرند معلوم است كه مراد از «حذر» غير از اسلحه است يعنى هم احتياط بدارند و هم اسلحه برگيرند. ذيل آيه ميگويد: اگر از باران و مرض در زحمت شدند اشكال ندارد كه سلاح خويش را بگذارند ولى احتياط بدارند.

وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ‌ حاذِرُونَ‌ ...

شعراء: 56 اين سخن اعلاميه فرعون بر مردم است در قبال موسى و ياران او كه گفت: اينان عدّه اندكى هستند ... و ما همه در احتياطيم و آماده‌ايم و مراقب اوضاعيم.