آن باشد گذشته است. در ماه نهم و دهم نخستين موجودات جاندار بوجود آمده‌اند. در هفته دوّم ماه آخر سال پستانداران نمودار شدند در ساعت يازده و 45 دقيقه روز سى و يكم ماه يعنى در ربع آخر سال، انسان پا بعرصه حيات گذاشته است دوره تاريخى انسان شصت ثانيه اخير سال است.

در اين باره به «أرض» بند 2 كه در باره خلقت زمين و تقسيم دورانهاى ششگانه بحث شده رجوع شود.

[ماجَراىِ شَجَره مَنْهيّه‌]

ماجراى درخت نهى شده و وسوسه شيطان و خوردن آدم و زوجه‌اش از آن و رانده شدن از جنّت در سوره بقره، اعراف، طه و غيره نقل شده و در «شيطان» تحت عنوان حكايت تمرد شيطان مطلبى در بيان آن گفته شده است.

اين است آنچه ذيل كلمه آدم بنظر ما آمده، علم واقعى پيش خداوند است.

أَداء: در مفردات راغب آمده، أَدَاء يعنى دادن حق تمام در يكدفعه، مثل اداء جزيه و ردّ امانت «الْأَدَاءُ دفعُ الحقِّ دفعةً و تَوْفِيَتُهُ» ولى در قاموس مطلق رساندن و قضا كردن آمده است.

قرآن مجيد فقط در دادن حق و ردّ امانت بكار برده نه در مطلق دادن چيزى، مثل‌ «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ‌ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‌ أَهْلِها» (نساء 58) «فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْ‌ءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ» بقره: 178 آيه در باره ديه (خونبها) است كه در مقابل عفو از قصاص داده ميشود و سبب اصلى آن قتل است در اينجا نيز أداء، أداء حق است.

ولى تمام و يكدفعه بودن را كه راغب گفته بطور صريح نميتوان از قرآن استفاده كرد در روايات هست كه خونبهاى قتل عمدى بايد در يك سال أدا شود ولى يكجا دادن قيد نشده است.

آنجا كه موسى بفرعون و