درخت روئيده باشد (بيشه) معنى آيه در «خمط» ديده شود.

إِثم: گناه- خمر- قمار كار حرام- (قاموس) نام كارهائى است كه از ثواب باز ميدارند (مفردات) بنظر ميايد كه معنى اصلى اثم، ضرر باشد در قرآن ميخوانيم‌ «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِما إِثْمٌ‌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما» بقره: 219 از تو از خمر و قمار ميپرسند، بگو در آندو ضررى بزرگ و نيز منافعى براى مردم هست ولى ضررشان از نفعشان بيشتر است. از مقابله اثم با منافع و اثمهما بانفعهما بدست ميايد كه معنى اصلى آن ضرر است زيرا هميشه ضرر مقابل نفع است. در المنار ذيل آيه فوق گويد: اثم هر آنچيزى است كه در آن ضرر و زيان باشد.

در اين صورت بگناه و قمار و خمر و مطلق كار حرام از آنجهت اثم گفته شده كه ضرراند و از خير باز ميدارند.

اثام در آيه‌ «يَلْقَ‌ أَثاماً» فرقان: 68 بمعنى عذاب و عقوبت است، گويا بعذاب از آنجهت اثام اطلاق شده كه مسبّب از اثم است و از باب تسميه مسبّب باسم سبب است‌ آثم‌ يعنى: گناهكار- بضرر افتاده.

«وَ مَنْ يَكْتُمْها فَإِنَّهُ‌ آثِمٌ‌ قَلْبُهُ» بقره:

283 هر كه كتمان شهادت كند قلبش گناهكار است. اثيم صيغه مبالغه است‌ «وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ‌ أَثِيمٍ‌» جاثية:

7.

تَأْثِيمٌ‌ نسبت دادن گناه بديگرى است‌ «لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً وَ لا تَأْثِيماً» واقعه: 25 يعنى در بهشت بيهوده و نسبت دادن گناه بيكديگر نميشنوند كلمه اثم با سائر مشتقات آن 48 بار در قرآن بكار رفته است.

أُجَاجٌ‌

- آب شور كه بتلخى زند «هذا عَذْبٌ فُراتٌ سائِغٌ شَرابُهُ وَ هذا مِلْحٌ‌ أُجاجٌ‌» فاطر: 12 ثعالبى در سرّ الأدب گويد: أجاج‌ آب شورى است كه بتلخى زند و در قاموس گويد: مَاءٌ أُجَاجٌ‌ آبى است كه شور و تلخ باشد «لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ‌ أُجاجاً» واقعه: 70 اگر ميخواستيم‌