انَّ: (بفتح
و كسر) هر دو حرف تأكيداند و براى تأكيد مطلب ذكر ميشوند مثلإِنَاللَّهَ عَلى كُلِّ
شَيْءٍ قَدِيرٌ»فرق مشهور ميان اين دو حرف آنست كه ما بعد انّ (بكسر اوّل) جمله
ميباشد و ما بعد انّ (بفتح اوّل) در حكم مفرد است.
إِنّما: (بفتح و كسر) همان انّ و انّ است كه ماء كافّه بر آن داخل شده و معنى
فقط و اين است جز اين نيست، ميدهد، مثل «قُلْإِنَّماأَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَيَأَنَّماإِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ،»فصلت: 6، كه انّماى اوّل بكسر و
دوّمى بفتح است در قاموس گويد:أنّمابفتح و كسر هر دو مفيد حصر است و هر كه گويد: افاده حصر مخصوص به
انّما بكسر اول است، سخنش مردود ميباشد. ولى در اقرب الموارد آمده: انّما بكسر
مفيد حصر و حرف حصر است و جمهور گويند: انّما بفتح، مفيد حصر نيست ناگفته نماند در
آيه فوق هر دو مفيد حصراند.
أَنا:ضمير رفع و در مذكّر و مؤنّث يكسان باشد مثل «إِنْأَنَاإِلَّا نَذِيرٌ»اعراف: 188.
أنث:انثى بمعنى ماده است مقابل نر، خواه انسان باشد يا غير آن مثل «مَنْعَمِلَ صالِحاً مِنْ
ذَكَرٍ أَوْأُنْثى»نحل: 97
كه مراد انسان است و مثل «اللَّهُيَعْلَمُ ما تَحْمِلُ كُلُأُنْثى»رعد: 8 كه
شامل تمام مادههاست اعمّ از انسان و غيره.
إِنَاثٌجمع آن بكسر الف است مثل «يَهَبُلِمَنْ يَشاءُإِناثاًوَ يَهَبُ لِمَنْ يَشاءُ الذُّكُورَ»شورى: 49: انثيين تثنيه انثى است «لِلذَّكَرِمِثْلُ حَظِّالْأُنْثَيَيْنِ»نساء: 11 «إِنْيَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ
إِلَّاإِناثاًوَ إِنْ يَدْعُونَ إِلَّا
شَيْطاناً مَرِيداً»نساء: 117 يعنى نميخوانند جز خدا مگر مادههائى و نميخوانند مگر
شيطان بىفايده را.