قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 4 صفحه : 13

‌
قاعده‌ى قبح عقاب بلابيان (اصل قانونى بودن مجازات)
مبحث اول: كليات
1. سير تاريخى
در تاريخ فقه شيعه، از زمانى كه عقل به عنوان يكى از منابع فقهى به حساب آمده، يعنى از زمان ابو على بن جنيد (د. 381 ه‌ ق.)، قاعده‌ى قبح عقاب بلابيان در رأس اصول عقلى قرار گرفته است؛ البته نه به تعبير واحد بلكه به تعابير گوناگون و مشابه. تتبع انجام شده نشان مى‌دهد كه اصل اباحه، در مقابل اصل حظر كه مورد اعتقاد برخى از علماى عامّه (اهل سنت) بوده، قبل از پيدايش قاعده‌ى قبح عقاب بلابيان، در گفته فقيهان پيشين وجود داشته است.
شيخ طوسى در يك جا مى‌گويد: ان الاصل، الاباحه، و الحظر يحتاج الى دليل؛ [1] اصل، اباحه اشيا است و هر منعى محتاج دليل است.
شيخ صدوق نيز مى‌گويد: اعتقادنا ان الاشياء كلها مطلقه حتى يرد فى شي‌ء منها نهى. [2]
همچنين شيخ مفيد مى‌گويد: ان كل شى‌ء لا نصّ فى حظره فانه على الاطلاق. [3]

[1] شيخ طوسى، الخلاف، كتاب الطهاره، مسأله 17.
[2] شيخ صدوق، الاعتقادات، ص 114.
[3] شيخ مفيد، تصحيح اعتقادات الاماميه، ص 143.

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 4 صفحه : 13

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست