قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 3 صفحه : 62

‌
ج) گواهى دو مرد
براى اثبات به جز آنچه گذشت در ساير اتهامات جزايى نظير ارتداد، قذف، شرب خمر و حد سرقت و كليه امور شرعى حق الله محض مانند زكاة، خمس، نذر، كفاره و نيز دعاوى نظير اسلام، بلوغ، ولاء، تعديل و جرح، عفو از قصاص، طلاق، خلع و نسب و رؤيت هلال و وكالت و وصايت، گواهى دو مرد معتبر است. [1] مستند اين حكم آيات شريفه قرآن است:
1. «وَ اسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجٰالِكُمْ». كه عموم آيه دلالت بر لزوم عدد و ذكوريت است و شامل موارد فوق مى‌گردد.
2. «يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهٰادَةُ بَيْنِكُمْ إِذٰا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنٰانِ ذَوٰا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرٰانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ ...» «اى كسانى كه ايمان آورديد، چون مرگ يكى از شما فرا رسد، گواهى ميان شما هنگام وصيّت (گواهى) دو تن عادل از شماست، يا اگر در سفر بوديد دو تن ديگر از غير خود ...». [2]
3. «فَإِذٰا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فٰارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ أَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْكُمْ وَ أَقِيمُوا الشَّهٰادَةَ لِلّٰهِ ذٰلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ ...» [3] «پس چون به سر آمد خويش نزديك شدند، يا به شيوه‌اى نيكو و پسنديده نگاهشان داريد، يا از آنان به خوبى جدا شويد، و دو تن عادل از خودتان را گواه گيريد، و گواهى را براى خدا به پاى داريد- (ادا كنيد)، اين است كه به آن پند داده مى‌شود ...».
اگر چه آيه «فَإِنْ لَمْ يَكُونٰا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَأَتٰانِ»، دال بر عدم لزوم شرط ذكوريت شاهدين است ولى احاديث واصله از سوى رسول اللّه و اهل بيت آن حضرت (ع) دال بر اعتبار شهادت دو مرد و عدم جايگزينى زنان به جاى مرد در موارد فوق مى‌باشد. [4] در مورد دعاوى ازدواج، غصب، وصيت، معاوضات و رهن اختلاف نظر وجود دارد، مشهور فقهاى اماميه بر آن هستند كه يك مرد و دو‌

[1] شرح لمعه، دو جلدى؛ ج 1، ص 294.
[2] مائده؛ 106.
[3] طلاق، 2.
[4] علم القضاء؛ ج 1، ص 95.

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 3 صفحه : 62

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست