قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 1 صفحه : 53

‌
كودك اعتراف و اقرارى نكند، صرف وجود كودك نزد او چيزى را ثابت نمى‌كند و لازم است دلايل طرفين بررسى شود و اگر دلايل دو طرف مساوى بود، به وسيله قرعه تعيين تكليف گردد.
يد در مورد اعراض و انساب حاكميت ندارد و فقط به امور مالى اختصاص دارد؛ اما مرحوم علامه در قواعد، يد را در انساب حجت دانسته است، اما فرزندش (فخر المحققين) بر نظر والد خويش خدشه وارد ساخته مى‌گويد: يد تأثيرى در اثبات انساب ندارد. [1]
16. حجيت يد براى ذو اليد
تا اينجا بحث بر سر اين بود كه يد فرد در مقابل افراد ديگرى كه مدعى مالكيت بر مال تحت يد مى‌شوند اعتبار دارد و نشان دهنده مالكيت ذو اليد است. اينك مى‌خواهيم ببينيم آيا اين قاعده براى شخص ذو اليد هم حجيت دارد؟ مثلا شخصى فرشى در ميان خانه‌اش مى‌بيند و شك مى‌كند كه به او تعلق دارد يا مثلا امانى است؟ فقها عقيده دارند يد در اين مورد هم حاكميت دارد و اصل اين است كه مال مشكوك متعلق به شخصى است كه بر آن يد دارد. شارع هم در اين مورد ردعى نكرده، بلكه آن را امضا كرده است. در مورد اين مسأله رواياتى وارد شده است؛ از جمله صحيحۀ جميل بن صالح كه مى‌گويد: از حضرت صادق (ع) پرسيدم شخصى در خانه‌اش دينارى پيدا كرده، حكم آن چيست؟
حضرت (ع) مى‌پرسند آيا در آن منزل افراد زيادى رفت و آمد دارند؟ مى‌گويد آرى رفت و آمد زياد است. حضرت (ع) مى‌فرمايد: آن دينار لقطه است. راوى ادامه مى‌دهد كه از آن حضرت (ع) پرسيدم: شخصى در صندوقش پولى پيدا مى‌كند حكم قضيه چيست؟ باز حضرت (ع) مى‌پرسد: آيا كس ديگرى هم در آن صندوق دست مى‌برد؟
مى‌گويد: نه فقط همان شخص در آن دست مى‌برد. حضرت (ع) پاسخ مى‌دهد: آن پول متعلق به آن شخص است. [2]

[1] همان جا.
[2] قال قلت لأبي عبد اللّه «رجل وجد فى منزله دينارا قال يدخل منزله غيره؟ قلت نعم، كثير قال: هذا لقطة قلت فرجل وجد فى صندوقهدينارا قال: يدخل احديده فى صندوق غيره او يضع فيه شيئا؟ قلت: لا، قال:فهوله» (وسائل الشيعة،كتاب اللقطه، باب 3، روايت 1).

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 1 صفحه : 53

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست