قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 1 صفحه : 287

‌
مسجد، ظهور در قصد انتفاع براى عبادت دارد.
3. ابعاد حق سبق
حق سبق واجد دو بعد است، يكى اثباتى و ديگرى سلبى.
الف) بعد اثباتى
به موجب ادله مزبور، اولويت ناشى از تسابق به مكانى از مشتركات، مورد امضا و تأييد قرار گرفته و بر اساس آن، كسى كه در مكانى از مشتركات پيشى گرفته، اولويت دارد.
ب) بعد سلبى
ماهيت حقوقى حق مزبور چيزى جز حق اولويت خاص نيست و بنابراين كسى نمى‌تواند به صرف آن‌كه در مكانى جا گرفته، ادعاى اولويت دائم بر آن مكان كند، بلكه حق اولويت اولا حسب مورد زايل شدنى است و ثانيا نوع بهره‌بردارى از آن مكان هم مقيد به نوع خاص است و همچون مالكيت مطلق نيست. زمان زوال حق سبق بستگى به مورد دارد كه در بيان قلمرو جريان قاعده به طور اختصار تشريح خواهد شد.
سخن اصلى در تحليل ماهيت حقوقى حق اولويت مزبور و آثار مترتب بر آن است؛ بدين معنا كه اولويت ناشى از تسابق به چه درجه‌اى است و چه آثارى دارد؟ آيا در حد يك حق مالى، يعنى رتبه نازلۀ ملك است يا آن‌كه از قبيل احكام است، يعنى فقط از نظر شرعى اشخاص ديگر مجاز به سلب آن نيستند، ولى در فرض تخلف، اثرى جز عصيان نخواهد داشت و به هيچ وجه آثار وضعى و مدنى بر آن مترتب نخواهد بود؟ خلاصه آن كه آيا حق اولويت ناشى از تسابق به مشتركات، از مصاديق حقوق است يا از مصاديق احكام؟ از نظر فقهى و حقوقى، آثار مهمى بر اين سؤال مترتب است كه در مطالب آينده روشن خواهد شد.
4. تحليل مفهوم اولويت
از نظر تحليلى، ماهيت اولويت حاصل از تسابق به صورت‌هاى زير قابل تصور است كه بايد با توجه به ادله مربوط مورد بررسى قرار گيرد و وجه قابل قبول انتخاب گردد:

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 1 صفحه : 287

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست