2 قاعده يد قاعده يد از قواعد مشهور و معتبرى است كه در اكثر مسائل فقهى و
حقوقى، به طور وسيع مورد استناد قرار مىگيرد و محور بسيارى از معاملات روزمره
است. براى روشن شدن اين قاعده كه يكى از وجوه بارز و عمده اعمال سلطه بر اشيا و به
عبارت ديگر، مالكيت است، ذكر تاريخچه تكوين مالكيت ضرورى است. 1. مالكيت و سير تاريخى آن مالكيت عنوانى است اعتبارى كه مبين نسبت و رابطه اشيا با اشخاص است و
دربردارنده مجموعه روابط و مناسباتى است كه استيلا و تسلط انسانها را بر اشيا
نشان مىدهد. بنابراين تعريف، بين شىء موضوع مالكيت با شخص مالك، علقه و وابستگى
خاصى وجود دارد كه اختصاصى است و مانع ورود اغيار در اين رابطه مىگردد. از ديدگاه تاريخى، مالكيت سه مرحله را تاكنون پشت سر گذاشته است: - مرحله نخست:
در
اين مرحله كه مربوط به ادوار نخستين حضور بشر بر روى كره ارض است، روابط اجتماعى
بسيار ساده بوده و انسانها با وسايل و ابزارهاى ابتدايى و اوليه به جمعآورى و
استفاده از نعمتهاى خداداد پيرامون خود مىپرداختند. در اين مرحله، انسانها داراى تفكراتى ساده و بسيط نسبت به پديدههاى
طبيعى بودند و به علت نازل بودن سطح آگاهى و فراوانى مجهولات و موهومات، برخوردشان
با اشياى مادى پيرامونشان، انفعالى و كماثر و ساده و فيزيكى بود و قدرت مختصر
ابناى بشر فقط در محدوده بسيار كوچكى اجازه اعمال تسلط و تصرف بر اشيا را مىداد.