15 قاعده احياى موات مفاد اجمالى اين قاعده اين است كه هر كس زمين مردهاى را آباد كند،
مالك آن مىگردد. اين مطلب در فقه تحت عنوان يك قاعده به اين شكل آمده است: «من احيى
ارضا ميتة فهى له». 1. مستندات قاعده اين قاعده مستند به احاديث زير است: 1. قال رسول اللّه:
«من احيى ارضا مواتا فهو له»؛[1]يعنى هر كس زمين
مردهاى را آباد كند، مال او خواهد بود.
اين
جمله به تعبيرهاى گوناگون در كتب حديث عامه و خاصه آمده و بعضى آن را به اين صورت
نقل كردهاند: «من احيى
ارضا ميتة فهى له».[2]از طرق
عامه، ترمذى[3]آن را به
همين صورت نقل كرده است.
احمد
بن حنبل و نسايى روايت فوق را به اين شكل آوردهاند: «من احيى ارضا ميتة فله فيها اجر»؛ يعنى هر كس
زمين مردهاى را آباد كند خداوند به او پاداش خواهد داد.[4]شافعى به استناد اين حديث، احياى اراضى را
مستحب دانسته است. 2. قال رسول اللّه:
«من غرس شجرا او حفر واديا بديّا لم يسبقه اليه احد او احيى ارضا ميتة[1] وسائل الشيعة، ج 17، ص 327، باب 1، ح 6.
[2] همان جا.
[3] ترمذى، الجامع الصحيح، ج 3، ص 662، ش 1378.
[4] موسوعة الفقه، ج 2 ص 239.