اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 3 صفحه : 120

برصيصا
على اسدى‌
برصيصا: راهبى عابد و زاهد كه با اغواگرى شيطان بدفرجام شد
برصيصا را برخى در لغت، برگرفته از واژه «صيصا» در زبان آرامى و به معناى سينه‌بند مرصّع اسقف اعظم يا كاكلهاى كلاه او دانسته‌اند كه يادآور برترين مقام كليساست. [1] برصيصا شخصيتى شبه تاريخى است كه نام و سرگذشت او به صورت نمونه‌اى عبرت‌آموز از تلاش بى‌وقفه شيطان براى اغواى انسان و نيز امكان بدفرجامى آدمى به رغم سابقه درخشان، بازتابى عمدتاً گسترده در منابع تاريخى‌ [2]، تفسيرى‌ [3]، حديثى‌ [4]، اخلاقى‌ [5] و كلامى‌ [6] مسلمانان يافته است. گاه به سبب شباهت در سرگذشت و سرنوشت، نام برصيصا در كنار ابليس و بلعم باعورا ياد مى‌شود كه هر سه به رغم پيشينه درخشان در عبادت و بندگى خدا، بدفرجام و كفر آيين شدند. [7]
نام و سرگذشت برصيصا در قرآن نيامده است؛ اما همه مفسران شيعه‌ [8] و سنى‌ [9] هرچند با ديدگاه و چند و چونى متفاوت، در ارتباط با آيه 16 حشر/ 59 داستان او را آورده‌اند:
«كَمَثَلِ الشَّيطنِ اذ قالَ لِلِانسنِ اكفُر فَلَمّا كَفَرَ قالَ انّى بَرى‌ءٌ مِنكَ انّى اخافُ اللَّهَ رَبَّ العلَمين». اين تمثيل درباره تحريك و فريب يهود بنى‌نضير از سوى منافقان مدينه‌

[1] . مجله سخن، دوره 13، ش 2، «هشت تحريراز داستان برصيصاى عابد»
[2] . المنتظم، ج 2، ص 158، 161؛ سيراعلام‌النبلاء، ج 5، ص 48؛ البداية والنهايه، ج 2، ص 162
[3] . جامع البيان، مج 14، ج 28، ص 63، 65؛ التبيان،ج 9، ص 570؛ تفسير ابن كثير، ج 4، ص 364
[4] . كنزالعمال، ج 1، ص 399؛ الدرالمنثور،ج 8، ص 199، 100؛ بحارالانوار، ج 14، ص 486
[5] . شعب الايمان، ج 4، ص 372- 373؛ اغاثةاللهفان، ج 1، ص 184؛ احياء علوم الدين، ج 3، ص 31
[6] . من الحوار اكتشفت الحقيقه، ص 91
[7] . الكبائر، ص 228؛ من‌الحوار اكتشفتالحقيقه، ص 92؛ من عنده علم الكتاب، ص 191
[8] . التبيان، ج 9، ص 570؛ مجمع البيان، ج9، ص 397- 398؛ الميزان، ج 19، ص 215
[9] . جامع البيان، مج 14، ج 28، ص 63، 65؛تفسير قرطبى، ج 18، ص 25؛ تفسير ابن كثير، ج 4، ص 364

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 3 صفحه : 120

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست