اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 77

اسباط
على اسدى‌
اسباط: پيامبرانى از آل يعقوب، قبايل دوازده‌گانه بنى‌اسرائيل‌
أسباط جمع سِبْط و برگرفته از ريشه «س- ب- ط» است. [1] كاربردهاى متفاوت اين مادّه و مشتقّات آن‌ [2] و گزارشهاى واژه‌نگاران از معناى آن نشان مى‌دهد كه ريشه «س- ب- ط» در اصل به معناى امتداد و انتشار امورى به‌كار مى‌رود كه منشأ و ريشه واحدى داشته و امتداد و انتشار آنها به‌صورت طبيعى و آسان صورت مى‌گيرد. [3] كاربرد در مواردى چون: درختى بلند و پرشاخ و برگ در ميان رملها [4]، موى صاف و آويخته‌ [5]، باران انبوه‌ [6]، نوادگان و افراد يك نسل‌ [7] مؤيّد اين معناست، بر همين اساس گروهى معتقدند كه سِبْط به معناى نوه‌ [8] و بيشتر نوه دخترى‌ [9] و اسباط به معناى نوادگان و نسلى كه همگى مانند شاخه‌هاى يك درخت، از يك پدر و امتداد او هستند، به‌كار مى‌رود. [10] فرزند و نواده برخوردار از جايگاهى ويژه در ميان يك نسل پدرى را نيز گفته‌اند [11] كه به رغم نادر بودن، هماهنگى قابل توجهى با موارد كاربرد نخستين سبط در عهد عتيق، ظاهر آيات مربوط و نيز احاديث اسلامى دارد؛ همچنين در صورت اضافه به يهود* و بنى‌اسرائيل، معناى قبيله (گروهى از يك ريشه پدرى) براى آن گفته شده است. در تفاوت سبط و قبيله گفته‌اند:

[1]. ترتيب العين، ص 359؛ الصحاح، ج 3، ص1129؛ القاموس المحيط، ج 1، ص 903، «سبط»
[2]. ترتيب العين، ص 359؛ الصحاح، ج 3، ص1129؛ النهايه، ج 2، ص 334، «سبط»
[3]. مفردات، ص 394؛ الفروق اللغويه، ص271؛ التحقيق، ج 5، ص 33، «سبط»
[4]. الفروق اللغويه، ص 271؛ القاموسالمحيط، ج 2، ص 362؛ تاج العروس، ج 10، ص 273
[5]. ترتيب العين، ج 7، ص 219؛ القاموسالمحيط، ج 1، ص 903
[6]. القاموس المحيط، ج 1، ص 903، «سبط»
[7]. ترتيب العين، ص 359؛ الصحاح، ج 3، ص1129؛ التحقيق، ج 5، ص 33، «سبط»
[8]. الصحاح، ج 3، ص 1129؛ التحقيق، ج 5، ص35، «سبط»
[9]. الفروق اللغويه، ص 271
[10]. مجمع البيان، ج 4، ص 752؛ مفردات، ص222؛ التحقيق، ج 5، ص 33، «سبط»
[11]. لسان العرب، ج 7، ص 310؛ مجمعالبحرين، ج 2، ص 326؛ تاج العروس، ج 10، ص 273، «سبط»

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 77

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست