اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 369

أمّ كجه انصارى‌
عليرضا جمشيدى نيا
أمّ كجه (كحه) [1] انصارى‌ [2]
در ذيل چند آيه قرآن از اين بانو سخن به ميان آمده است كه پس از درگذشت يا شهادت همسرش، در مسجد «فضيخ» نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و از اينكه براساس سنتهاى جاهلى (محروميت زنان و پسران خُردسال از ارث) ارث قابل توجّه‌ [3] همسرش به پسر عموهاى‌ [4] او تعلّق يافته و دخترانش از ارث محروم مانده‌اند، گله كرد. [5] پيامبر صلى الله عليه و آله پاسخ ام كجّه را به نزول وحى واگذاشت. پس از چندى، آيات 7 [6] و 11 [7] و به گفته برخى 6 [8] نساء/ 4 درباره سهم ورثه از ارث* نازل شد: «... فَان كُنَّ نِساءً فَوقَ اثنَتَينِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَكَ وان كانَت واحِدَةً فَلَهَا النّصفُ ... چنانچه دخترانِ ميّت دو تن يا بيشتر بودند در صورتى كه ميّت، پسر نداشته باشد، دو سوم و چنانچه يك تن بود، نيمى از ارث به آنان تعلق خواهد گرفت». در پى فرودآمدن اين آيه، پيامبر صلى الله عليه و آله از پسرعموهاى متوفّا خواست تا يك هشتم ارث را به أم كجّه و دو سوم آن را به دخترانش بازپس دهند. [9]
درباره نام همسر أم‌كجّه، چگونگى درگذشت و نيز وارثان او اختلاف فراوانى در منابع وجود دارد [10]، به‌گونه‌اى كه نظر خاصى را نمى‌توان برگزيد.

[1]. جامع البيان، مج 3، ج 4، ص 349
[2]. همان؛ الاصابه، ج 8، ص 456
[3]. الكشاف، ج 1، ص 476؛ اسدالغابه، ج 4،ص 23
[4]. الكشاف، ج 1، ص 476؛ الاصابه، ج 8، ص456
[5]. الكشاف، ج 1، ص 476؛ اسدالغابه، ج 4،ص 23
[6]. جامع البيان، مج 3، ج 4، ص 349
[7]. همان، ص 365
[8]. البحر المحيط، ج 3، ص 518
[9]. الكشاف، ج 1، ص 477؛ تفسير قرطبى، ج5، ص 32
[10]. الاصابه، ج 8، ص 457

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 369

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست