اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 243

مستمندى اصحاب صفّه:
مورخان و راويان هر جا كه از عنوان «اهل صفّه» ياد كرده‌اند، فقر* و وضعيت أسف بار معيشتى جمعى از آنها را گزارش كرده و آنان را تهيدستان جامعه نبوى تصور كرده‌اند [1] و هنگامى كه گزارش از تعليم و تزكيه يا از دلاوريها و حضور آنها در ميادين جنگ با كافران است، ديگر عنوان جمعى اهل صفّه مشاهده نمى‌شود و عمدتاً به نام افراد اشاره شده است، درحالى‌كه فقر در دوره پيامبر در ميان عموم مهاجران و برخى انصار گزارش شده‌ [2] و به اصحاب صفّه اختصاص نداشت، چنان‌كه اهل صفّه نيز به فقيران محدود نمى‌شد و در ميان آنها، اغنيايى هم وجود داشت. [3] شايد يكى از دلايل عمده اين امر به نقش راويان بازگردد. [4]
بنابر همين روايات، اهل صفّه كه لباسشان ناكافى و خوراكشان ناچيز بود در مسجد ساكن بودند. آنان در مواقع بحرانى گاه در هر وعده دو عدد خرما بيشتر نمى‌خوردند و گاه مدتهاى طولانى از بى‌غذايى به اجبار سنگ بر شكم بسته يا روزه مى‌گرفتند. [5] گفته شده:
برخى اوقات اهل صفّه بر اثر ضعف بدنى نمى‌توانستند در نماز به درستى بايستند و طنابهايى را كه در مسجد (احتمالًا از سقف) آويخته بودند به دست مى‌گرفتند. [6] مهاجرت اين گروه و تحمل چنين شرايطى موجب شده بود برخى صحرانشينانى كه به جهتى به مدينه مى‌آمدند اينان را ديوانه بخوانند.

[1]. فتح‌البارى، ج 11، ص 244
[2]. الطبقات، ج 3، ص 471؛ فتوح البلدان، ج1، ص 21
[3]. الاصابه، ج 4، ص 290- 293؛ ج 7، ص289- 290 (4)- شيخ المضيره، ص 52
[5]. جامع البيان، مج 14، ج 28، ص 52
[6]. المصنف، ابن ابى شيبه، ج 1، ص 372

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 243

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست