اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 206

اصحاب ايكه دو امت بودند كه خداوند شعيب را به سوى آنان فرستاد. [1]
در برابر اين نظريه، گروهى از مفسران از جمله ابن عباس‌ [2] معتقدند كه اصحاب ايكه همان اهل مدين‌اند. ابن كثير ضمن غريب شمردن‌روايت عبدالله بن عمرو و تضعيف برخى از رواياتش آن را از اسرائيليات دانسته و مى‌گويد: عمده‌ترين دليل نظر اول دو چيز است:
1. خداوند در آيه‌ «والى‌ مَديَنَ اخاهُم شُعَيبًا» (اعراف/ 7، 85) شعيب را برادر اهل مدين خوانده؛ ولى شعيب برادر اصحاب ايكه خوانده نشده است. 2. كيفر اصحاب ايكه را عذاب‌ «يوم الظُلّه» معرفى كرده؛ اما عذاب اهل مدين «رَجْفه» و «صَيْحه» بيان شده است، آنگاه در رد اين دو دليل مى‌نويسد: با توجه به اينكه توصيف اهل مدين به اصحاب ايكه بر اثر پرستش درخت ايكه بود، مناسب نبود شعيب را برادر آنان معرفى كند؛ همچنين تعدد عذاب نيز نشان تعدد امت نيست وگرنه خود اهل مدين نيز بايد دو امت شمرده شوند، زيرا در سوره اعراف عذاب آنان «رَجْفه» اما در هود «صَيْحه» معرفى شده است. [3] ابن كثير مى‌افزايد كه اشتراك اهل مدين واصحاب ايكه در صفت كم فروشى شاهدى بر اين است كه آنان يك امت بودند و با چند گونه عذاب نابود شدند. [4] به اين سخن ابن كثير بايد افزود كه ذكر اصحاب ايكه در كنار قوم نوح، عاد، فرعون، ثمود ولوط در دو سوره ص و ق، بدون آنكه در اينجا نامى از اهل مدين برده شود، و در مقابل، ذكر اهل مدين در كنار همين پيامبران در دو سوره اعراف و هود، بدون آنكه از اصحاب ايكه ياد شود، شاهدى بر يكى بودن اهل مدين و اصحاب ايكه است. (ظ اصحاب مدين)
قرائت و كتابت الأيكه:
«الأيْكَه» در سوره‌هاى حجر و ق به همين شكل و در سوره‌هاى شعراء و ص به شكل «لَئيْكَه» كتابت شده و همه قاريان در هر 4 مورد «الأيْكه» قرائت كرده‌اند، مگر قاريان شام و حجاز [5] كه در مورد اخير «لَيْكه» قرائت كرده‌اند، ازاين‌رو برخى بين ايْكه و لَيْكه‌

[1]. همان، ص 91
[2]. جامع‌البيان، مج 11، ج 19، ص 130- 131
[3]. قصص‌الانبياء، ص 177- 178
[4]. همان، ص 178
[5]. مجمع‌البيان، ج 7، ص 316؛ التيسير فىالقراءات السبع، ص 166

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 2 صفحه : 206

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست