اسْوَد بن
عَبْد الاسَد بن هِلال محمد باغستانى اسْوَد بن عَبْد الاسَد بن هِلال: از قريش،
تيره بنىمخزوم وى از طرف پدر، برادر ابوسلمه و مادرش از
قبيله كنده[1] است. اسود بر خلاف ابوسلمه كه مادرش از بنىهاشم بود[2] نه تنها به
پيامبر ايمان نياورد، بلكه در مخالفت با او كوشيد. نام وى در شمار استهزا كنندگان پيامبر صلى
الله عليه و آله به ثبت رسيده است.[3] در ايّام حجّ او با ديگر مخالفانِ
پيامبر در مبادى ورودى مكّه مىايستادند تا از ارتباط ديگران با آن حضرت مانع
شوند.[4] اسود در جنگ بدر* اوّلين كشته از سپاه مشركان بود. چون
نگاه او به حوض آب ذخيره مسلمانان افتاد سوگند ياد كرد كه يا از آن بنوشد يا آن را
ويران كند. بدين منظور كوشيد؛ امّا حمزه در برابر وى قرار گرفت و پاى او را قطع
كرد. اسود همچنان در پى تحقق عهد خويش، به پيش رفت و ديوار حوض را با پاى ديگر خود
ويران كرد و در نهايت در درون حوض به دست حمزه كشته شد.[5] مرگ او غيرت
و شجاعت عتبه، و برادرش شيبه و فرزندش وليد را برانگيخت و از لشكر جدا شده، مبارز
طلبيدند.[6] اسود مردى تندخو و بد اخلاق بود.[7] مفسران گاه
تقابل كفر و ايمان را بهصورت مقايسهاى ميان او و برادرش ابوسلمه* مطرح كردهاند،
چنان كه نمونهاى از آن را ذيل آيه 32 كهف/ 18 و آيات 19- 25 حاقّه/ 69 و 9- 10
انشقاق/ 84 مىبينيم.[1]. انساب الاشراف، ج 10، ص 4308 [2]. الاستيعاب، ج 4، ص 244 [3]. جمهرة انساب العرب، ص 144 [4]. المحبر، ص 160 [5]. المغازى، ج 1، ص 68؛ البدايةوالنهايه، ج 3، ص 214؛ الدرالمنثور، ج 4، ص 24 [6]. البداية والنهايه، ج 3، ص 214 [7]. همان؛ الثقات، ج 1، ص 166؛ السيرةالنبويه، ج 2، ص 624