responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : اساس الاقتباس نویسنده : الطوسي، الخواجة نصير الدين    جلد : 1  صفحه : 587

و آن علمى بود در تحت علم لغت- و نظر در وزن حقيقى بحسب ماهيت- تعلق بعلم موسيقى دارد- و بحسب اصطلاح و تجربه تعلق بعلم عروض دارد- و نظر منطقى خاص است بتخييل- و وزن را از آن جهت اعتبار كند- كه بوجهى اقتضاء تخييل كند- پس شعر در عرف منطقى كلام مخيل است- و در عرف متاخران كلام موزون مقفى- چه بحسب اين عرف هر سخن را كه وزنى و قافيتى باشد- خواه آن سخن برهانى باشد و خواه خطابى- خواه صادق و خواه كاذب- و اگر همه بمثل توحيد خالص يا هذيانات محض باشد- آن را شعر خوانند- و اگر از وزن و قافيه خالى بود- و اگر چه مخيل بود آن را شعر نخوانند- و اما قدماء شعر كلام مخيل را گفته‌اند- و اگر چه موزون حقيقى نبوده است- و اشعار يونانيان بعضى چنان بوده است- و در ديگر لغات قديم مانند عبرى و سريانى و فرس هم- وزن حقيقى اعتبار نكرده‌اند- و اعتبار وزن حقيقى بان مى‌ماند- كه اول هم عرب را بوده است مانند قافيه- و ديگر امم متابعت ايشان كرده‌اند- و اگر چه بعضى بر ايشان بيفزوده‌اند مانند فرس- و بر جمله رسوم و عادات را در كار شعر مدخلى عظيم است- و باين سبب هر چه در روزگارى يا نزديك قومى مقبول است- در روزگارى ديگر و بنزديك قومى ديگر مردود و منسوخ است- و اصل تخييل كه منطقى را نظر بر آنست- هميشه معتبر باشد و اگر چه طرق استعمال بگردد- و اين صناعت بالذات باحث از آنست- و بالعرض از ديگر احوال شعر- پس ماده شعر سخن است- و صورتش بنزديك متاخران وزن و قافيه- و بنزديك منطقيان تخييل- و چون اين معانى مقرر شد گوئيم- مخيل كلامى بود كه اقتضاء انفعالى كند در نفس- ببسط يا قبض يا غير آن بى‌ارادت و رويت- خواه آن كلام مقتضى تصديقى باشد و خواه نباشد- چه اقتضاء تصديق غير اقتضاء تخييل بود- و باشد كه يك سخن بر وجهى اقتضاء تصديق تنها كند-

نام کتاب : اساس الاقتباس نویسنده : الطوسي، الخواجة نصير الدين    جلد : 1  صفحه : 587
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست