خوانند- و آن چنان بود كه لفظ بحسب اختلاف تصاريف- و تذكير و تانيث و اسم فاعل و مفعول مختلف بود- و از عدم تمييز يكى بجاى ديگر بكار دارند- مانند جرب اسم و جرب نعت و مختار فاعل و مختار مفعول- و در پارسى بازار مفرد كه سوق بود- و باز آر مركب كه امر با عادت بود- ج بحسب هياتى و حالى كه لفظ را از خارج لاحق شود- و آن را مغالطه باختلاف اعراب و اعجام خوانند- و اين معنى باشد كه در لفظ بود- مانند آنچه متعلق باعراب و بنا باشد و باشد كه در كتابت بود- مانند آنچه متعلق بعجم و نقط بود- و اختلافش مقتضى انواع تصحيفات باشد- و لفظى باشد كه ظاهر بود- مانند رفع و نصب كه در ضرب الرجل الغلام باشد- چه بتقديم و تاخير هر يكى فاعل و مفعول متبدل شود- و باشد كه در نيت باشد- مانند آنچه در ضرب الفتى سعدى باشد- و در پارسى گويند زيد حاضر است و يك بار اخبار بود- و يك بار استفهام و تفاوت بتصرفى بود كه در آواز بكنند- اين است انواع آنچه متعلق بلفظ مفرد بود- د مغالطه بحسب نفس تركيب و آن را ممارات خوانند- و آن چنان بود كه الفاظ مفرد هيچ كدام مشترك نبود- اما تركيب اقتضاء اشتراك كند چنانك گويند- هر كه در حق زيد چيزى گويد او چنان بود- چه اين را دو مفهوم بود- يكى آنك گوينده چنان بود و ديگر آنك زيد چنان بود- و اين اشتراك از جهت احتمال رجوع ضمير است با هر دو- و همچنين گويند دانا دبير است- و اين را هم دو مفهوم بود- يكى آنك دانا موضوع بود و دبير محمول- و ديگر بر عكس- و اين اشتراك از جهت ابهام تقديم و تاخير بود- ه بحسب توهم وجود تاليف- و آن را مغالطه باشتراك قسمت خوانند- و آن چنان بود كه سخن بى‌ملاحظت تاليف صادق بود- و با ملاحظت تاليف كاذب و آن دو گونه بود- يكى آنك تحليل و تاليف در موضوع تنها بود- و دوم آنك در قول بود- اول چنان بود كه- موضوع را اجزائى بود و هر جزوى را حكمى- پس حكمهايى كه بر اجزاء