responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : اساس الاقتباس نویسنده : الطوسي، الخواجة نصير الدين    جلد : 1  صفحه : 343

فائده تصديق دهد- و قياس برهانى كه تصديق يقينى فائده دهد- چه غايت تعلم منطق بالذات- معرفت طريق اكتساب اين دو مطلوب است- و بالعرض معرفت ديگر اقسام كه شبيه است بهر دو- بر وجهى از وجوه مناسبت يا مضادت- و صناعت برهان- مشتمل بر بيان كيفيت تحصيل اين دو مطلوبست- پس خلاصه منطق اين مقالت باشد- و تصور اگر چه در اكثر احوال مقارن تصديق باشد- چه هر تصور كه از مقارنت تصديقات خالى بود- در علوم نامنتفع بود- اما چون استلزام تصديق تصور را واجب است- مانند استلزام صورت يا مركب ماده را- و استلزام تصور تصديق را واجب نيست- پس اكتساب قياس برهانى- مستلزم اكتساب حد حقيقى باشد و مشتمل بر آن- مانند اشتمال كل بر اجزاء و اين حكم را عكس واجب نبود- و باين سبب اين جزو را در منطق علم برهانى خوانند- و اگر چه بحقيقت علم حد و برهان است- و تقديم علم قياس بر اين علم- از جهت آن باشد كه قياس عام‌تر است از برهان- چه قياس اقسام پنجگانه را مثابت صورت است- و باين سبب هر برهانى بر هيات قياس بود- اما نه هر چه بر هيات قياس بود برهانى بود- و ترتيب طبيعى در تعليم اقتضاء تقديم اعم كند بر اخص- چه اعم بعقل نزديكتر بود- چنانك اخص بحس نزديكتر بود- پس قياس بتقديم اولى باشد- و اما تقديم آنچه پيش از قياس است- بر قياس از جهت تقديم اجزاء است بر كل بطبع- و صناعات چهارگانه باقى- هر چند باعتبار مواد بوجهى از برهان عام‌تر آيد- چنانك گفته آيد- اما برهان بر ايشان متقدم است بچند وجه- ا آنك برهان مطلوب بالذات است و ديگران بالعرض- ب آنك برهان هم بحسب شخص نافع است و هم بحسب نوع- و ديگر صناعات بحسب مشاركت نوعى است تنها- ج خطابت و شعر متعلق بمطالب جزوى‌اند- بخلاف برهان و مغالطه و جدل هر چند متعلقند بمطالب كلى- اما مغالطه بالذات ناقع نيست- بل منفعت او از آن وجه است كه از او احتراز كنند- و اين بالعرض باشد- و مواد

نام کتاب : اساس الاقتباس نویسنده : الطوسي، الخواجة نصير الدين    جلد : 1  صفحه : 343
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست