جزوى هم جزوى بود- و هر دو جزوى بر صدق جمع آيند- پس هر كلى را دو مقابل بود و يكى ضد و يكى نقيض- و هر جزوى را يك مقابل بيش نبود و آن نقيض بود- و در اين باب از لوازم جز عكس مستوى بكار ندارند- و كسانى كه شكل چهارم را اسقاط كنند- عكس مستوى را هم بكار ندارند- چه جز در بيان ضروب آن شكل- باعتبار عكس مستوى احتياج ضرورى نباشد- و چون در آن موضع احتياجى هست- پس ما در همه مواضع اعتبار كرديم- و موجبه كلى را عكس ضد بود اما نقيضش را عكس نبود- و سالبه كلى را عكس هر دو يكى بود- و موجبه جزوى را نه ضد بود و نه عكسش- و سالبه جزوى را هم چنين- و عكس مناقضش بحكم آنك جزوى بود- از تاليف او مقابل ديگر مقدمه حاصل نيايد- و باين سبب تاليفات ممكن در هر ضربى از آنچه منتج كلى بود- بسبب اقتران دو مقدمه و عكس هر دو با ضد و نقيض نتيجه- و يك عكس بتقديم و تاخير بيست و چهار باشد- و در هر ضربى از آنچه منتج موجبه جزوى بود شانزده- و از آنچه منتج سالبه جزوى بود هشت- و معلوم شود كه ضد نتيجه با كبرى در شكل اول- بر هيات شكل دوم انتاج ضد صغرى كند- و نقيضش انتاج نقيض صغرى كند- و ضد و نقيض نتيجه هر دو با صغرى- بر هيات شكل سيم انتاج نقيض كبرى كند- و انتاج ضد نكند چه شكل سيم انتاج كلى نكند- و صغرى بجاى صغرى بود و كبرى بجاى كبرى- و اما در شكل دوم ضد نتيجه با كبرى- بر هيات شكل اول انتاج ضد صغرى كند- و نقيضش انتاج نقيض او- و ضد و نقيض نتيجه با صغرى- بر هيات شكل سيم انتاج نقيض كبرى كند- و انتاج ضد نكند و نتيجه در هر دو بجاى صغرى بود- و اما در شكل سيم نتيجه را ضد نبود- و نقيضش با صغرى بر هيات شكل اول و با كبرى- بر هيات شكل دوم انتاج ضد ديگر مقدمه كند- اگر هر دو مقدمه كلى بود و الا انتاج نقيضش كند- و نتيجه در هر دو بجاى كبرى بود- و اما در شكل چهارم نقيض نتيجه با هر دو مقدمه- بر هيات همين شكل‌