شكل
اول چنان بود- كه اجزاء منفصله را در موضوع اشتراك بود- و منفصله لا محاله موجبه بايد
و اجزاء او همه موجبه- و حمليات متشاكله الكيف و نتيجه اين قياس حملى باشد- مثال ضرب
اول- كل ا اما ب و اما ج و اما د و كل ب و ج و د ه فكل ا ه- مثال ضرب دوم- صغرى همان
و لا شىء من ب و ج و د ه فلا شىء من ا ه- مثال ضرب سيوم- بعض ا اما ب و اما ج و كبرى
موجبات كليه- مثال ضرب چهارم صغرى همان و كبرى سالبات كليه- و اما بر هيات شكل دوم
هم بر اين منوال بود- مثال ضرب اول- كل ا اما ب و اما ج و لا شىء من د ب- و لا ج فلا
شىء من ا د- و مثال ضرب دوم اين دو مقدمه بر تقديم و تاخير- و اين ضرب و امثال آن
عايد بود- با آن قسم كه حملى بر منفصله مقدم باشد- و مثال ضرب سيوم- بعض ا اما ب و
اما ج و لا شىء من د كذلك فليس بعض ا د- و مثال ضرب چهارم- ليس بعض ا ب و لا ج و كل
د اما ب و اما ج فليس بعض ا د- و منفصله جزوى با سالبه منتج نبود- و اما بر هيات شكل
سيوم- بايد كه منفصله كلى بود و شركت در همه اجزاء- مثال يك ضرب- اما كل ا ب و اما
كل ج ب- و كل ا و ج د فبعض ب د- ضربى ديگر بر عكس ضربى ديگر- اما كل ا ب و اما كل ج
ب و كل ا د فبعض ج د- ضربى ديگر بر عكس ضربى ديگر- اما كل ا ب و اما بعض ج ب- و بعض
ا د و كل ج د- و اما اگر دو جزوى با هم افتد چنانك گوئيم- اما كل ا ب و اما بعض ج ب-
و كل ا د و بعض ج د- منتج حملى نبود- چه بر آن تقدير كه جزو كلى كاذب بود- تاليف ميان
دو جزوى باشد- و انتاج متصله كند كه مقدمش رافع جزو غير منتج باشد- بر اين وجه كه ان
كان لا شىء من ج ب فبعض ب د- و ضربى ديگر- اما كل ا ب و اما كل ج ب- و لا شىء من
ا و لا من ج د فبعض ب د- ضربى ديگر- اما كل ا ب و اما كل ج ب فليس بعض ا و لا بعض ج
د- ضربى ديگر- اما كل ا ب و اما بعض ج ب- و ليس بعض ا و لا واحد من ج د- و منفصلات
سالبه و جزوى