قسم دويم از فن اول از علم قياس در قياسات شرطى اقترانى و استثنايى‌

هشت فصل است‌

فصل اول در قياسات اقترانى از متصلات تنها

چون از قياسات اقترانى- كه از حمليات تنها بود فارغ شديم- سخن در اقترانياتى گوئيم كه از شرطيات تنها باشد- و آن چنانك گفته‌ايم سه نوع بود- اول آنك از متصلات تنها بود- و دوم آنك از منفصلات تنها بود- و سيوم آنك از هر دو صنف بود آميخته- و هر يك از اين انواع دو گونه بود- يكى آنك اشتراك مقدمات در جزوى تام بود- ديگر آنك اشتراك در جزوى غير تام بود- و ابتدا بقسم اول كنيم و بر عقب آن- قياساتى كه از شرطيات و حمليات باشد ايراد كنيم- چه در آن نوع اشتراك از جانب حمليات در جزوى تام بود- و از جانب شرطيات در جزوى غير تام- و ختم اقترانيات بقياساتى كنيم كه از هر دو جانب- اشتراك در جزوى غير تام باشد انشاء الله- و در اين فصل اقترانيات متصلات بيان كنيم-

سخن در اقترانيات از متصلات تنها-

همچنانك در حمليات گفته آمد از متصلات نيز- قرائن قياسى بر هيات اشكال چهارگانه حادث شود- چون بجاى موضوع مقدم باشد و بجاى محمول تالى- و حدود سه‌گانه در اين موضع قضايا باشد- و شرايط انتاج و ضروب منتج و عقيم- و استغناء ضروب شكل اول از بيان- و احتياج ديگر شكلها ببيان- و بيان بعكس و قلب و افتراض و خلف در سه شكل آخر- بعينه همچنانك در حمليات گفته آمد بى‌هيچ تفاوت- مثال ضرب اول از شكل اول- هر گاه كه ا ب بود ج د بود- و هر گاه كه ج د بود ه ز بود- پس‌