س 22

- اين جانب كارگر برق اروند كنار كه هشت فرسخى آبادان مى‌باشد هستم، و ساكن در آن بودم و زادگاهم مى‌باشد، ولى بر اثر جنگ تحميلى حدود 2 سال است كه در اهواز سكونت دارم و فعلا 15 روز كار و 15 روز استراحت دارم. در 15 روز استراحت دو بار مسافرت مى‌روم و ما تابع مقرّرات اداره مى‌باشيم. و در 15 روز كار يا در آبادان و يا شايگان، و يا اروند كنار كه حدودا فاصله هر كدام، 40 يا 50 كيلومتر مى‌باشد، مشغول كار هستيم، تكليف من نسبت به نماز و روزه چيست؟.

ج‌

- در فرض سؤال كه در مدّت پانزده روز استراحت هم مسافرت مى‌نماييد كه ده روز در يك محلّ نمى‌مانيد، چه در روزهاى كار و چه در روزهاى استراحت، نماز شما تمام و روزه صحيح است. و اگر در روزهاى استراحت، در يك محلّ مى‌مانيد، نماز شما در ايّام استراحت، تمام است و در پانزده روز كار كه نوشته‌ايد در يك محلّ نمى‌مانيد قصر است و روزه صحيح نيست.

س 23

- شخصى كه در طول جنگ چهار ساله افغانستان، بخاطر اين كه در اين مبارزه سهم داشته باشد، دائما در سفر بوده، (گاهى در افغانستان و گاهى در ايران و پاكستان)، ولى قصد مسافرت دائم را نداشته، و قهرا چنين وضعى بوجود آمده، در آينده هم امكان دارد اين وضع ادامه پيدا كند، آيا روزه و نماز شخص مذكور تمام است يا نه؟ اگر تمام است، در ماه رمضان چنانچه مسافرت از ايران به پاكستان نمايد چه تكليفى دارد؟.

ج‌

- اگر هر يك از سفرهاى مذكور قهرا پيش آمده و شغلى نداشته كه لازمه‌اش اين اسفار باشد، نماز قصر است و روزه صحيح نيست.

س 24

- بعضى از كارگران شركت نفت را گاهى براى مدّت نامعلومى همه روزه به مسافت شرعى مى‌برند و بعد از ظهر بر مى‌گردانند و چه بسا ممكن است اين كار چند هفته يا چند ماه طول بكشد و ممكن است رئيس آنها هم از مقدار امتداد اين سفر، مطّلع نباشد، در اين صورت، تكليف نماز و روزه آنان چيست؟ و اگر بعدا معلوم شود كه تا چند روز ديگر، مسافرت طول مى‌كشد، آيا حكم‌