responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مقدمه‌اى بر فقه شيعه نویسنده : مدرسی، سيد حسين    جلد : 1  صفحه : 36
گروهى از صحابه امامان در مواردى كه حكم يك مسأله در قرآن و سنت صريحا بيان نشده است به قياس عمل مى نموده اند [107]. در برخى روايات ديگر از عمل آنان بر أساس رأى نيز سخن رفته است [108].
گروهى از دانشمندترين صحابه امامان كه آراء و اجتهادات دقيقى از آنان در مآخذ فقهى نقل شده است به پيروى از قياس متهم گرديده اند. فضل بن شاذان نيشابورى فقيه و متكلم معروف شيعي و نگارنده كتاب ايضاح (م 260) كه آراء أو در مباحث طلاق وارث و برخى مسائل ديگر از فقه و مباحث عقلي أصول فقه شيعي در دست و مورد توجه است [109]، يونس بن عبد الرحمن كه نظرات وى در مباحث خلل صلاة و زكات و نكاح وارث فقه نقل شده است [110]، زرارة بن أعين كوفي [111]، جميل بن دراج كه دانشمندترين صحابه امام صادق پيشواى ششم شيعه بود [112]، عبد الله بن بكير كه از فقهاء بزرگ شيعي در قرن دوم است [113] و گروهى ديگر از مشهورترين صحابه از اين جمله اند كه به عنوان عمل به قياس مورد طعن قرار گرفته اند [114]. در حالي كه تقريبا قطعي است كه آنان در فقه پيرو روش استدلالي و تحليلي بوده اند نه پيرو قياس سنى [115]. فتاواى آنان كه بسيارى از موارد آن را مؤلف كشف القناع [116] گرد آورده است خود بهترين دليل بر صحت اين مدعاست.
از مجموع آنچه در اين پنج بند گفته شد روشن گرديد كه در دوره حضور امام دو گونه فقه در جامعه شيعي وجود داشته است. يك جنبش استدلالي و اجتهادي وتعقلى كه در مسائل فقهى با در نظر گرفتن احكام و ضوابط كلى قرآني وحديثى به اجتهاد معتقد بوده [117]، و يك خط سنت


[107] كتاب درست بن أبي منصور: 165 / برقى، محاسن 1: 212 - 215 / كشى: 239 / اختصاص مفيد: 275 / وسائل 18:
33 و 38 / مستدرك 3: 176 - 177 قرب الإسناد: 157 / جامع أحاديث الشيعة 1: 274 - 276.
[108] محاسن برقى 1: 212 - 215 كشى: 156 - 157.
[109] كافى 6: 93 - 96، 7: 88 - 90 و 95 - 96 و 98 - 99 و 105 - 108 و 116 - 118 و 120 - 121 و 142 و 145 - 146 و
[148] 149 و 161 - 162 و 168 / من لا يحضر 4: 197 / مقنع صدوق: 170 و 175 - 176 / الفصول المختارة: 123 - 124 / انتصار
مرتضى: 286 / مثالب النواصب ابن شهرآشوب: 233 پ - 234 ر / قواعد شهيد: 316 / دروس أو: 263 / جواهر 16: 90.
[110] كافى 7: 83 - 84 و 115 - 116 و 121 - 125 / مقنع: 175 / انتصار مرتضى: 77 - 78 / مختلف علامه 1: 136 / قواعد
شهيد: 325 / دروس أو: 57 / تونى، رسالة في صلاة الجمعة: 97.
[111] برخى آراء فقهى أو در كافى 7: 97 و 100 - 101.
[112] كشى: 375.
[113] همان مأخذ: 345.
[114] من لا يحضر 4: 197 / مرتضى، رسالة في ابطال العمل باخبار الآحاد: 142 ب / فتونى، تنزيه القميين من المطاعن:
44 / بحر العلوم 3: 215 و 219 / كشف القناع: 83 نيز ببينيد عده شيخ: 51.
[115] شيخ طوسي نيز گويا بر همين أساس به پيروى از قياس متهم شده است. ببينيد هداية الاخبار حسين بن شهاب الدين
كركى، فصل هشتم.
[116] كشف القناع: 82 - 83 و 198 و 244 از جمله.
[117] در اين مورد به خصوص ببينيد امام خمينى، رسالة في الاجتهاد والتقليد: 125 - 128.


نام کتاب : مقدمه‌اى بر فقه شيعه نویسنده : مدرسی، سيد حسين    جلد : 1  صفحه : 36
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست