5.قوانين اسلامى نافى سكولاريسم

دين اسلام مشتمل بر دو ركن مهم است:

نخست

اعتقاد به خداوند يكتا و يگانه و خالق و مدبّر و ناظر و مسلّط بر تمام جهان هستى كه نه تنها آفريدگار، كه پروردگار عالم است و تدبير و تصرفش بر اساس عدل و احكام انجام مى گيرد.

دوم

قوانين و برنامه هاى عملى جهت چگونه زيستن; اين قوانين به گزاره هاى اخلاقى، حقوقى و تكليفى تقسيم پذيرند. تكاليف اسلامى شامل احكام عبادى و وظايف انسان در عرصه هاى اجتماعى بوده و به دو قسمِ احكام ثابت و متغيّر ـ با توجه به نيازهاى ثابت و متغيّر ـ منشعب مى گردند; بنا بر اين، قوانين موجود در متون دينى اسلام نيز نافى سكولاريسم است. و اينك به پاره اى از دلايل وجود جنبه هاى سياسى و اقتصادى اسلام توجه مى كنيم:

الف) دين اسلام و اقتصاد

استاد مطهرى در باره ى پيوند اسلام با اقتصاد مى نويسد:

« اسلام دو پيوند با اقتصاد دارد: مستقيم و غير مستقيم; پيوند مستقيم دين اسلام با اقتصاد از آن جهت است كه مستقيماً يك سلسله مقررات اقتصادى در باره ى مالكيت، مبادلات، ماليات، حجرها، ارث، هبات، صدقات، وقف، مجازات هاى مالى در زمينه ى ثروت و غيره دارد.... پيوند غير مستقيم اسلام با اقتصاد از طريق اخلاق است. در اين جهت برخى مذاهب ديگر نيز كم و بيش چنين مى باشند. اسلام مردم را توصيه مى كند به امانت، عفت، عدالت، احسان، ايثار و منع دزدى، خيانت، رشوه; همه ى اين ها در زمينه ى ثروت است ».[28]

مكتب اقتصاد اسلامى جهت تحقق خود، اهداف خاصّى را بيان كرده است كه چگونگى اجراى اين اهداف به مقتضيات زمان و مكان و تغيير اوضاع و شرايط، تفاوت پيدا مى كند.

آيات و روايات، اهداف اقتصاد اسلامى را به دو جنبه ى سلبى و ايجابى تقسيم مى كنند; آياتى كه به جنبه ى سلبى توجه دارند، به نفى داشتن مال و ثروت به عنوان هدف نهايى اشاره دارند و آياتى كه بيان گر جنبه ى ايجابى مى باشند، به استقلال، خودكفايى، اقتدار، رشد و توسعه ى اقتصادى، عدالت اجتماعى، تحكيم ارزش هاى معنوى و اخلاقى، عنايت مىورزند.

ـ آيات ذيل مربوط به جنبه ى سلبى اهداف مكتب اقتصاد اسلام است:

(الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْباقِياتُ الصّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلاً);[29]

مال و پسران زيور زندگى دنيايند و نيكى هاى ماندگار از نظر پاداش نزد پروردگارت بهتر و از نظر اميد بهتر است .

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللّهِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ);[30]

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! اموال و اولادتان شما را از ياد خدا مشغول نسازد و كسى كه چنين كند زيان كار است.

ـ دلايل ذيل مربوط به جنبه ى ايجابى اهداف مكتب اقتصادى اسلام است:

آيات و روايات

توازن و تعادل اقتصادى:

(وَ لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلى عُنُقِكَ وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً)[31];

و دستت را بسته به گردن قرار نَدِه و نه به تمامى، آن را باز نگه دار; پس آن وقت تهى دست، به حالت ملامت بنشين.

استقلال و عدم وابستگى اقتصادى:

(وَ لَنْ يَجْعَلَ اللّهُ لِلْكافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً);[32]

و هرگز خدا راهى براى كافران عليه مؤمنان قرار نمى دهد.

عدالت اقتصادى:

(لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ);[33]

ما پيامبران را با دلايل روشن فرستاديم و با آن ها كتاب و ميزان نازل كرديم تا مردم به عدالت قيام نمايند.