نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 437
قدرت را نيافته كه نفس سركش را مهار زند و آن را رام كند بلكه در بسيارى از
موارد در برابر او تسليم مىگردد و يا اگر بخواهد گلاويز شود نفس سركش او را بر
زمين مىكوبد و شكست مىدهد.
اين مرحله همان است كه در آيه فوق در گفتار همسر عزيز مصر به آن اشاره شده است
و همه بدبختيهاى انسان از آن است.
مرحله دوم" نفس لوامه" است كه پس از تعليم و تربيت و مجاهدت، انسان
به آن ارتقاء مىيابد، در اين مرحله ممكن است بر اثر طغيان غرائز گهگاه مرتكب
خلافهايى بشود اما فورا پشيمان مىگردد و به ملامت و سرزنش خويش مىپردازد، و
تصميم بر جبران گناه مىگيرد، و دل و جان را با آب توبه مىشويد، و به تعبير ديگر
در مبارزه عقل و نفس گاهى عقل پيروز مىشود و گاهى نفس، ولى به هر حال كفه سنگين
از آن عقل و ايمان است.
البته براى رسيدن به اين مرحله جهاد اكبر لازم است و تمرين كافى و تربيت در
مكتب استاد و الهام گرفتن از سخن خدا و سنت پيشوايان.
اين مرحله همان است كه قرآن مجيد در سوره" قيامت" به آن سوگند ياد
كرده است، سوگندى كه نشانه عظمت آن است لا
أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيامَةِ وَ لا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ:" سوگند به روز رستاخيز و سوگند به نفس
سرزنشگر"!.
مرحله سوم" نفس مطمئنه" است و آن مرحلهاى است كه پس از تصفيه و
تهذيب و تربيت كامل، انسان به مرحلهاى مىرسد كه غرائز سركش در برابر او رام
مىشوند و سپر مىاندازند، و توانايى پيكار با عقل و ايمان در خود نمىبينند چرا
كه عقل و ايمان آن قدر نيرومند شدهاند كه غرائز نفسانى در برابر آن توانايى
چندانى ندارد.
اين همان مرحله آرامش و سكينه است، آرامش كه بر اقيانوسهاى بزرگ
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 437