از بدى و گناه رهايى يابد، بى‌دليل نبود، او بنده‌اى بود كه با آگاهى و ايمان و پرهيزگارى و عمل پاك، خود را ساخته بود، و قلب و جان او از تاريكيهاى شرك، پاك و خالص شده بود، و به همين دليل شايستگى چنين امداد الهى را داشت.

ذكر اين دليل نشان مى‌دهد كه اينگونه امدادهاى غيبى كه در لحظات طوفانى و بحرانى به سراغ پيامبرانى همچون يوسف مى‌شتافته، اختصاصى به آنها نداشته، هر كس در زمره بندگان خالص خدا و عباد اللَّه المخلصين وارد شود، او هم لايق چنين مواهبى خواهد بود.

1- جهاد با نفس.

مى‌دانيم در اسلام برترين جهاد، جهاد با نفس است، كه در حديث معروف پيامبر ص" جهاد اكبر" خوانده شده يعنى برتر از جهاد با دشمن كه" جهاد اصغر" نام دارد، اصولا تا جهاد اكبر به معنى واقعى در انسان پياده نشود در جهاد با دشمن پيروز نخواهد شد.

در قرآن مجيد صحنه‌هاى مختلفى از ميدان جهاد اكبر رابطه با پيامبران و ساير اولياى خدا ترسيم شده است، كه سرگذشت يوسف و داستان عشق آتشين همسر عزيز مصر يكى از مهمترين آنها است، گرچه قرآن مجيد تمام زواياى آن را به خاطر اختصار تشريح نكرده ولى با يك جمله كوتاه (وَ هَمَّ بِها لَوْ لا أَنْ رَأى‌ بُرْهانَ رَبِّهِ‌) شدت اين طوفان را بيان كرده است.

يوسف از ميدان اين مبارزه روسفيد در آمد به سه دليل: نخست اينكه خود را به خدا سپرد و پناه به لطف او برد (قالَ مَعاذَ اللَّهِ‌) و ديگر اينكه توجه به نمك شناسى نسبت به عزيز مصر كه در خانه او زندگى مى‌كرد، و يا توجه به نعمتهاى بى‌پايان خداوند كه او را از قعر چاه وحشتناك به محيط امن و آرامى رسانيد، وى‌