نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 202
آيه بعد مجددا روى نظام اقتصادى آنها تاكيد مىكند و اگر قبلا شعيب قوم خود را
از كم فروشى نهى كرده بود در اينجا دعوت به پرداختن حقوق مردم كرده،
مىگويد:" اى قوم! پيمانه و وزن را با قسط و عدل وفا كنيد" (وَ يا قَوْمِ أَوْفُوا الْمِكْيالَ وَ الْمِيزانَ
بِالْقِسْطِ).
و اين اصل يعنى اقامه قسط و عدل و دادن حق هر كس به او بايد بر سراسر جامعه
شما حكومت كند.
سپس قدم از آن فراتر نهاده، مىگويد:" بر اشياء و اجناس مردم عيب
مگذاريد، و چيزى از آنها را كم مكنيد" (وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْياءَهُمْ).
" بخس" (بر وزن نحس) در اصل به معنى كم كردن به عنوان ظلم و ستم
است.
و اينكه به زمينهايى كه بدون آبيارى زراعت مىشود" بخس" گفته ميشود
به همين علت است كه آب آن كم است (تنها از باران استفاده مىكند) و يا آنكه محصول
آن نسبت به زمينهاى آبى كمتر مىباشد.
و اگر به وسعت مفهوم اين جمله نظر بيفكنيم دعوتى است به رعايت همه حقوق فردى و
اجتماعى براى همه اقوام و همه ملتها،" بخس حق" در هر محيط و هر عصر و
زمان به شكلى ظهور مىكند، و حتى گاهى در شكل كمك بلا عوض! و تعاون و دادن وام!
(همانگونه كه روش استثمار گران در عصر و زمان ما است).
در پايان آيه باز هم از اين فراتر رفته، مىگويد:" در روى زمين فساد
مكنيد" (وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ
مُفْسِدِينَ).
فساد از طريق كم فروشى، فساد از طريق غصب حقوق مردم و تجاوز به حق ديگران،
فساد به خاطر بر هم زدن ميزانها و مقياسهاى اجتماعى، فساد از طريق عيب گذاشتن بر
اموال و اشخاص، و بالآخره فساد به خاطر تجاوز به حريم حيثيت
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 202