به كار مى‌رود، مثل اينكه به كسى كه سالها به او خدمت كرده‌ايم و بعد به ما خيانت مى‌كند، مى‌گوئيم: گناه ما فقط اين بود كه به تو پناه داديم و از تو دفاع كرديم و حد اكثر محبت را نموديم.

سپس آن چنان كه سيره قرآن است راه بازگشت را به روى آنان گشوده، مى‌گويد:" اگر آنان توبه كنند براى آنها بهتر است" (فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْراً لَهُمْ‌).

و اين نشانه واقع‌بينى اسلام و اهتمام به امر تربيت، و مبارزه با هر گونه سختگيرى و شدت عمل نابجا است، كه حتى راه آشتى و توبه را به روى منافقانى كه توطئه براى نابودى پيامبر كردند و سخنان كفر آميز و توهينهاى زننده داشتند باز گذارده، بلكه از آنها دعوت به توبه مى‌كند.

اين در حقيقت چهره واقعى اسلام است، ولى چقدر بى‌انصافند آن كسانى كه اسلام را با چنين چهره‌اى، دين فشار و خشونت معرفى كرده‌اند.

آيا در دنياى امروز هيچ حكومتى هر چند طرفدار نهايت نرمش بوده باشد در برابر توطئه‌گرانى كه بر ضد او نقشه كشيده‌اند حاضر به چنين انعطاف و محبتى مى‌باشد؟ و همانطور كه در شان نزول خوانديم يكى از مجريان اصلى اين برنامه‌هاى نفاق‌انگيز با شنيدن اين سخن توبه كرد و پيامبر هم توبه او را پذيرفت.

در عين حال براى اينكه آنها اين نرمش را دليل بر ضعف نگيرند، به آنها هشدار مى‌دهد كه" اگر به روش خود ادامه دهند، و از توبه روى برگردانند، خداوند در دنيا و آخرت آنان را به مجازات دردناكى كيفر خواهد داد" (وَ إِنْ يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذاباً أَلِيماً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ).

و اگر مى‌پندارند كسى در برابر مجازات الهى ممكن است به كمك آنان بشتابد سخت در اشتباهند، زيرا" آنها در سراسر روى زمين نه ولى و سرپرستى خواهند داشت و نه يار و ياورى" (وَ ما لَهُمْ فِي الْأَرْضِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ).