يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ).

در واقع در اين آيه نخست به نعمتهاى مادى، و بعد به مواهب و روزيهاى معنوى كه بدون آنها نعمتهاى مادى فاقد هدف و محتوا است اشاره شده.

كلمه" سمع" مفرد (و به معنى گوش) و ابصار جمع" بصر" به معنى بينايى و چشم است، و در اينجا اين سؤال پيش مى‌آيد كه چرا" سمع" در همه جا در قرآن مفرد ذكر شده و اما" بصر" گاهى به صورت جمع و گاهى به صورت مفرد آمده؟، پاسخ اين سؤال را در جلد اول صفحه 56 ذكر كرده‌ايم.

بعد از دو پديده مرگ و حيات كه عجيب‌ترين پديده‌هاى عالم آفرينش است سخن به ميان آورده، مى‌گويد" و چه كسى زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج مى‌كند"؟ (وَ مَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِ‌).

اين همان موضوعى است كه تا كنون عقل دانشمندان و علماى علوم طبيعى و زيست‌شناسان در آن حيران مانده است كه چگونه موجود زنده از موجود بى جان به وجود آمده است؟ آيا چنين چيزى كه تلاش و كوشش مداوم دانشمندان تا كنون در آن به جايى نرسيده است مى‌تواند يك امرى ساده و وابسته به تصادف و حوادث رهبرى نشده و بدون برنامه و هدف طبيعت بوده باشد؟ بدون شك پديده پيچيده و ظريف و اسرار آميز حيات نيازمند به علم و قدرت فوق العاده و عقل كلى است.

او نه تنها در آغاز موجود زنده را از موجودات بى جان زمين آفريده است بلكه علاوه بر اين سنت او بر اين قرار گرفته كه حيات نيز جاودانى نباشد و به همين جهت مرگ را در دل حيات آفريده، تا از اين طريق ميدان را براى دگرگونيها و تكامل باز گذارد.

در تفسير آيه فوق اين احتمال نيز داده شده كه علاوه بر مرگ و حيات مادى مرگ و حيات معنوى را نيز شامل مى‌شود، زيرا انسانهاى هوشمند و پاكدامن‌