موضوعاتى را كه آغاز و انجامش، سالها طول مى‌كشد در يك صحنه زودگذر و قابل مطالعه در برابر چشمان مردم مجسم مى‌سازد.

بررسى تاريخ پر ماجراى عمر يك انسان يا يك نسل كه گاهى يكصد سال طول مى‌كشد براى افراد عادى كار آسانى نيست، اما هنگامى كه صحنه‌اى همانند زندگى بسيارى از گياهان كه در چند ماه خلاصه مى‌شود (از تولد و رشد و نمو و زيبايى و سپس نابودى) در مقابل او قرار دهند بسيار راحت مى‌تواند چگونگى زندگى خود را در اين آئينه شفاف ببيند.

درست اين صحنه را در مقابل چشم خود مجسم كنيد، باغى است پر از درخت و سبزه و گياه كه همگى به ثمر نشسته و غوغاى حيات در سرتاسر آن نمايان است، اما در يك شب تاريك يا يك روز روشن ناگهان ابرهاى سياه آسمان را مى‌پوشاند، رعد و برق و سپس طوفان و رگبارهاى شديد و تگرگهاى دانه درشت آن را از هر سو درهم مى‌كوبد.

فردا كه به ديدن آن باغ مى‌آئيم درختان در هم شكسته، گياهان از هم پاشيده و پژمرده، و همه چيز را در هم به روى خاك ريخته در مقابل خودمان مشاهده مى‌كنيم آن چنان كه باور نمى‌كنيم اين همان باغ سرسبز خرمى است كه ديروز بروى ما مى‌خنديد.

آرى چنين است ماجراى زندگى انسانها مخصوصا در عصر و زمان ما كه گاه يك زلزله يا يك جنگ چند ساعته چنان يك شهر آباد و خرم را در هم مى‌كوبد كه چيزى جز يك ويرانه با يك مشت اجساد قطعه قطعه شده باقى نمى‌گذارد.

وه چه غافلند مردمى كه به چنين زندگى ناپايدار دل خوش كرده‌اند؟! در جمله" فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ‌" بايد توجه داشت كه" اختلاط" در اصل آن چنان كه" راغب" در" مفردات" گفته: به معنى جمع ميان دو چيز يا بيشتر است، خواه مايع باشند يا جامد، و" اختلاط" اعم از" امتزاج" است (زيرا