سر مى‌برند.

هر زمان كه جذبه ذات و صفات خدا وجودشان را روشن مى‌سازد،" مى‌گويند پروردگارا منزه و پاك از هر گونه عيب و نقصى" (دعويهم‌ فِيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَ‌) و هر زمان به يكديگر مى‌رسند سخن از صلح و صفا مى‌گويند" و تحيتشان آنجا سلام است" (وَ تَحِيَّتُهُمْ فِيها سَلامٌ‌).

و سرانجام هر گاه از نعمتهاى گوناگون خداوند در آنجا بهره مى‌گيرند به شكر پرداخته و مى‌گويند:" حمد و سپاس مخصوص خداوندى است كه پروردگار عالميان است" (وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌).

[منظور از ملاقات پروردگار]

1- منظور از ملاقات پروردگار كه در آيه نخست آمده مسلما ملاقات حسى نيست بلكه منظور علاوه بر ملاقات پاداش و كيفرهاى پروردگار، يك نوع شهود باطنى است كه انسان در قيامت نسبت به ذات مقدس پيدا مى‌كند، زيرا آيات و نشانه‌هاى او را همه جا آشكارتر مى‌بيند و ديد و درك تازه‌اى براى شناختش مى‌يابد [1]

2- در جمله" يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ‌" سخن از هدايت انسان در پرتو ايمان به ميان آمده است، اين هدايت، مخصوص به زندگى جهان ديگر نيست، بلكه در اين جهان نيز انسان مؤمن در پرتو ايمانش از بسيارى اشتباهات و فريبكارى‌ها و لغزشهايى كه مولود طمع، خود خواهى، هوى و هوس است نجات مى‌يابد، و راه خود را در جهان ديگر به سوى بهشت در پرتو اين ايمان پيدا مى‌كند، چنان كه قرآن مى‌گويد:" يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ يَسْعى‌ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ‌" [2]" در آن روز مردان و زنان با ايمان را مى‌بينى كه شعاع نورشان‌

[1] براى توضيح بيشتر به جلد اول صفحه 156 ذيل آيه 46 سوره بقره مراجعه فرمائيد.

[2] سوره حديد آيه 12.