از برنامه و اهداف پيشگامان اسلام پيروى كردند شامل مى‌شود.

توضيح اينكه بر خلاف آنچه بعضى فكر مى‌كنند مساله" هجرت" و همچنين" نصرت" كه دو مفهوم سازنده اسلامى است، محدود به زمان پيامبر ص نيست بلكه امروز نيز اين دو مفهوم در شكلهاى ديگرى وجود دارد، و فردا نيز وجود خواهد داشت، بنا بر اين تمام كسانى كه به نحوى در مسير اين دو برنامه قرار مى‌گيرند در مفهوم تابعين به احسان داخلند.

منتها مهم آنست كه توجه داشته باشيم قرآن با ذكر كلمه" احسان" تاكيد مى‌كند كه پيروى و تبعيت از پيشگامان در اسلام نبايد در دائره حرف و ادعا، و يا حتى ايمان بدون عمل خلاصه شود، بلكه بايد اين پيروى يك پيروى فكرى و عملى و همه جانبه بوده باشد.

3- نخستين مسلمان چه كسى بود؟

در اينجا بيشتر مفسران به تناسب بحث آيه فوق اين سؤال را مطرح كرده‌اند كه نخستين كسى كه اسلام آورد و اين افتخار بزرگ در تاريخ به نام او ثبت شد چه كسى است؟

در پاسخ اين سؤال همه متفقا گفته‌اند نخستين كسى كه از زنان مسلمان شد" خديجه" همسر وفادار و فدا كار پيامبر ص بود، و اما از مردان، همه دانشمندان و مفسران شيعه به اتفاق گروه عظيمى از دانشمندان اهل سنت" على" ع را نخستين كسى از مردان مى‌دانند كه دعوت پيامبر ص را پاسخ گفت.

شهرت اين موضوع در ميان دانشمندان اهل تسنن به حدى است كه جمعى از آنها ادعاى اجماع و اتفاق بر آن كرده‌اند.

از جمله" حاكم نيشابورى" در" مستدرك على الصحيحين" در كتاب" معرفت" صفحه 22 چنين مى‌گويد: لا اعلم خلافا بين اصحاب التواريخ ان على بن ابى طالب رضى اللَّه عنه اولهم اسلاما و انما اختلفوا فى بلوغه:" هيچ مخالفتى‌