گروه سنى جزيه دهندگان در عصر انوشيروان كه هم اكنون نقل كرديم (ما بين بيست تا پنجاه سال) گواه روشنى بر اين مطلب است، زيرا اين گروه سنى در حقيقت مربوط به كسانى بوده است كه قدرت حمل اسلحه و شركت در حفظ امنيت و استقلال كشور را داشته‌اند، ولى به خاطر اشتغال به كسب و كار بجاى آن جزيه مى‌پرداختند.

گواه ديگر اينكه در اسلام جزيه بر مسلمانان لازم نيست، زيرا جهاد بر همه واجب است و به هنگام لزوم همگى بايد در ميدان نبرد در برابر دشمن حاضر شوند، اما چون اقليتهاى مذهبى از شركت در جهاد معافند بجاى آن بايد جزيه بپردازند، تا از اين طريق در حفظ امنيت كشور اسلامى كه در آن آسوده زندگى مى‌كنند سهمى داشته باشند.

و نيز معاف بودن كودكان اقليت‌هاى مذهبى و هم چنين زنان، پير مردان و نابينايانشان از حكم جزيه دليل ديگرى بر اين موضوع است.

از آنچه گفته شد روشن مى‌شود كه جزيه تنها يك نوع كمك مالى است، كه از طرف اهل كتاب در برابر مسئوليتى كه مسلمانان به منظور تامين امنيت جان و مال آنها به عهده مى‌گيرند، پرداخت مى‌گردد.

بنا بر اين آنها كه جزيه را يك نوع" حق تسخير" به حساب آورده‌اند، توجه به روح و فلسفه آن نداشته‌اند، آنها به اين حقيقت توجه نكرده‌اند كه اهل كتاب هنگامى كه به صورت اهل ذمه در آيند حكومت اسلامى موظف است آنان را از هر گونه تعرض و آزارى مصونيت بدهد.

و با توجه به اينكه آنها در برابر پرداخت جزيه علاوه بر استفاده از مصونيت و امنيت هيچ گونه تعهدى از نظر شركت در ميدان جنگ و كليه امور دفاعى و امنيتى بر عهده ندارند، روشن مى‌شود كه مسئوليت آنها در برابر حكومت اسلامى به مراتب از مسلمانان كمتر است.