در اينجا به چند نكته بايد توجه داشت:

1-" هجرت و جهاد"

بررسى تاريخ اسلام نشان مى‌دهد كه اين دو موضوع دو عامل اصيل در پيروزى اسلام در برابر دشمنان نيرومند بوده، اگر هجرت نبود اسلام در محيط خفقان‌آور مكه از ميان مى‌رفت، و اگر جهاد نبود اسلام هيچگاه رشد و نمو نمى‌كرد.

هجرت اسلام را از شكل منطقه‌اى بيرون آورد و در شكل جهانى قرار داد، و جهاد به مسلمانان آموخت كه اگر تكيه بر قدرت نكنند دشمنانى كه پايبند منطق و حرف حساب نيستند هيچگونه حقى براى آنها قائل نخواهند شد!.

هم اكنون براى نجات اسلام از بن‌بستها و شكستن موانع مختلفى كه دشمنان از هر سو در برابر آن ايجاد كرده‌اند راهى جز احياى اصل" هجرت" و" جهاد" نيست، هجرت صداى آنها را بگوش جهانيان ميرساند و دلهاى آماده و نيروهاى سازنده و اقوامى را كه تشنه حق و عدالتند در اختيار آنها مى‌گذارد و جهاد به آنها حركت و حيات مى‌بخشد و مخالفان لجوجى را كه جز منطق زور بگوششان فرو نمى‌رود از سر راه خود بر ميدارد.

در اسلام چند هجرت واقع شد:

هجرت مسلمانان مكه به" حبشه" كه هم بذر اسلام را در بيرون جزيره عرب پاشيد و هم سنگرى براى مسلمانان معدود نخستين در برابر فشار شديد دشمن بود.

و هجرت پيامبر و مسلمانان نخستين به مدينه، اين مهاجران كه گاهى از آنها به مهاجرين بدر تعبير مى‌شود اهميت فوق العاده‌اى در تاريخ اسلام دارند، زيرا به ظاهر به سوى يك آينده كاملا تاريك حركت كردند، و در حقيقت براى خدا از همه سرمايه‌هاى مادى خود چشم پوشيدند.

اين مهاجران كه از آنها به" المهاجرون الاولون" تعبير مى‌شود در