اينكه همه شما نزد او در قيامت اجتماع خواهيد كرد" (وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ‌).

شك نيست كه منظور از قلب همانگونه كه سابقا هم گفته‌ايم روح و عقل است و اما اينكه خدا چگونه ميان انسان و روح و عقل او قرار مى‌گيرد احتمالات فراوانى در باره آن داده شده است:

گاه گفته مى‌شود: اشاره به شدت نزديكى خداوند به بندگان است، آن چنان كه گويى در درون جان او و ميان او و خودش قرار گرفته همانگونه كه قرآن مى‌گويد: (وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ)" ما از رگ گردن به انسان نزديك‌تريم." و گاه گفته مى‌شود:" اشاره به آن است كه گردش دل‌ها و فكرها به دست خداست آن چنان كه در دعا مى‌خوانيم" يا مقلب القلوب و الأبصار":" اى كسى كه گردش دل‌ها و فكرها به دست تو است".

و گاه گفته مى‌شود: منظور اين است كه اگر لطف خدا نبود هرگز انسان بحقانيت حق، و باطل بودن باطل، پى نمى‌برد.

و نيز گفته‌اند: منظور اين است كه مردم بايد تا فرصت دارند در انجام طاعات و كار نيك تلاش كنند زيرا خداوند ميان انسان و قلبش بوسيله مرگ حائل ايجاد مى‌كند.

اما با يك نظر كلى مى‌توان همه اين تفسيرها را در يك تفسير واحد جمع كرد و آن اينكه خداوند در همه جا حاضر و ناظر و به همه موجودات احاطه دارد در عين اينكه با موجودات اين جهان يكى نيست از آنها هم جدا و بيگانه نمى‌باشد، مرگ و حيات، علم و قدرت، آرامش و امنيت، توفيق و سعادت همه در دست او و به قدرت اوست و بهمين دليل نه انسان چيزى را مى‌تواند از او مكتوم دارد و نه كارى را بى توفيق او انجام دهد و نه سزاوار است به غير او روى آورد و از