بايد توجه داشت كه مضمون اين دو آيه نيز با تفاوت مختصرى در سوره بقره آيه 58 و 59 آمده است و ما تفسير آن را بطور مشروحتر در جلد اول صفحه 182 و 183 آورديم.

تنها تفاوت مهمى كه ميان آيات مورد بحث و آيات سوره بقره است اين است كه در اينجا در پايان مى‌گويد بِما كانُوا يَظْلِمُونَ‌ و در آنجا بِما كانُوا يَفْسُقُونَ‌ و شايد تفاوت اين دو به خاطر آن باشد كه گناهان داراى دو جنبه است، يكى جنبه مربوط به پروردگار و ديگرى جنبه مربوط به خود انسان، قرآن در آيه سوره بقره با تعبير به" فسق" كه مفهومش خروج از اطاعت و فرمان خدا است، اشاره به جنبه اول كرده و در آيه مورد بحث با تعبير به" ظلم" اشاره به جنبه دوم نموده است.

قابل توجه اينكه بنى اسرائيل، مامور بودند كه به هنگام ورود به بيت- المقدس دل و جان و روح خود را با يك توبه خالصانه و واقعى كه در كلمه" حطه" خلاصه مى‌شد، از آلودگى به گناهان گذشته بشويند، و از آن همه جرائمى كه قبل از ورود به بيت المقدس مخصوصا آزارهايى كه به پيامبر بزرگشان موسى بن عمران نمودند از خدا تقاضاى بخشش كنند.

كلمه" حطه" كه در واقع شعار آنها به هنگام ورود به بيت المقدس بود، صورت اختصارى از جمله" مسئلتنا حطه" يعنى" تقاضاى ما ريزش گناهان ما و يا ريزش باران عفو و رحمتت بر ما است" زيرا" حطه" در اصل به معنى نزول چيزى از طرف بالا است.

اما اين شعار مانند همه شعارها به اين مفهوم نبود كه تنها الفاظى را بر-