بنى اسرائيل با مشاهده آن همه معجزات و شنيدن آن همه آيات الهى به راه نيامدند به خاطر آن است كه ما افراد متكبر و خودخواه را كه در برابر حق جبهه‌گيرى مى‌كنند- به جرم اعمالشان- از قبول حق باز مى‌داريم و به تعبير ديگر اصرار و ادامه به سركشى و تكذيب آيات الهى آن چنان در فكر و روح انسان اثر مى‌گذارد كه به صورت موجودى انعطاف‌ناپذير و غير قابل نفوذ در برابر حق درمى‌آيد.

لذا نخست مى‌فرمايد:" بزودى كسانى را كه در زمين، به غير حق تكبر ورزيدند از آيات خود، منصرف مى‌سازيم" (سَأَصْرِفُ عَنْ آياتِيَ الَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِ‌).

و از اينجا روشن مى‌شود كه آيه فوق، هيچگونه منافاتى با دلائل عقلى ندارد كه براى توجيه آن، همانند بسيارى از مفسران، مرتكب خلاف ظاهر شويم، اين يك سنت الهى است كه نسبت به آنها كه لجاجت و سركشى را به آخرين حد مى‌رسانند، توفيق هر گونه هدايت و راهيابى را سلب مى‌كند، و به تعبير ديگر: اين خاصيت اعمال زشت خود آنها است كه با توجه به انتساب همه اسباب به خدا كه مسبب الاسباب نهايى است به او نسبت داده شده است.

اين موضوع نه موجب جبر است و نه محذور ديگر، تا بخواهيم دست به توجيه آيه بزنيم.

ضمنا بايد توجه داشت كه ذكر" بِغَيْرِ الْحَقِ‌" بعد از" تكبر" به عنوان تاكيد است، زيرا هميشه تكبر و خود برتربينى و تحقير بندگان خدا، بدون حق است اين تعبير همانند آيه 61 از سوره بقره مى‌باشد آنجا كه مى‌گويد:

وَ يَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِ‌ (آنها كه پيامبران را بناحق مى‌كشند).

بخصوص اينكه با كلمه" فِي الْأَرْضِ‌" همراه است، كه به معنى سركشى و طغيان در روى زمين مى‌آيد، و مسلما چنين عملى، هميشه به غير حق است.

سپس به سه قسمت از صفات اين گونه افراد" متكبر و سركش" و چگونگى‌