نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 6 صفحه : 314
خداوند براى تنبه و بيدارى اقوام سركش، آنها را گرفتار مشكلات و ناراحتيها
مىساخته تا در خود احساس نياز كنند، و فطرت توحيد كه به هنگام رفاه و آسايش زير
پوشش غفلت قرار مىگيرد، آشكار گردد و به ضعف و ناتوانى خويش پى ببرند و متوجه
مبدء قادر و توانايى كه تمام نعمتها از ناحيه او است بشوند.
در نخستين آيه مورد بحث، اشاره به همين مطلب در مورد پيروان فرعون مىكند و
مىگويد:" ما آل فرعون را به قحطى و خشكسالى و كمبود ميوهها گرفتار ساختيم،
شايد متذكر گردند و بيدار شوند" (وَ
لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَ نَقْصٍ مِنَ الثَّمَراتِ
لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ).
" سنين" جمع" سنة" به معنى سال است، ولى معمولا هنگامى كه
با كلمه" اخذ" (گرفتن) به كار مىرود، به معنى گرفتار قحطى و خشكسالى
شدن مىآيد، بنا بر اين اخذه السنة (سال او را گرفت) يعنى گرفتار خشكسالى شد، و
شايد علت آن اين باشد كه سالهاى قحطى در برابر سالهاى عادى و معمولى كم است، بنا
بر اين اگر منظور از سال، سالهاى عادى باشد، چيز تازهاى نيست، و از آن معلوم
مىشود كه منظور سالهاى فوق العاده يعنى قحطى است.
كلمه" آل" در اصل،" اهل" بوده و سپس به اصطلاح" قلب
شده" و به اين صورت درآمده است، و اهل به معنى نزديكان و خاصان انسان است،
اعم از اينكه بستگان نزديك او باشند و يا همفكران و همگامان و اطرافيان.
با اينكه خشكسالى و قحطى، دامان همه فرعونيان را گرفت ولى در آيه فوق، تنها
سخن از نزديكان و خاصان او به ميان آمده است، اشاره به اينكه آنچه مهم است اين است
كه آنها بيدار شوند زيرا نبض ساير مردم به دست آنها است، آنها هستند كه مىتوانند
ديگران را گمراه سازند و يا به راه آورند، و به همين جهت تنها سخن از آنان به ميان
آمده، اگر چه ديگران هم گرفتار همين عواقب بودند.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 6 صفحه : 314