آرزو دارند وارد بهشت شوند ولى موانعى آنها را جلوگيرى كرده است، به هنگامى كه نگاه به بهشتيان مى‌كنند بر آنها درود مى‌فرستند، و مى‌خواهند با آنها باشند، اما هنوز نمى‌توانند، و به هنگامى كه نظر به دوزخيان مى‌افكنند، از سرنوشت آنها وحشت نموده و به خدا پناه مى‌برند.

ولى از آيه سوم و چهارم استفاده مى‌شود كه آنها افرادى با نفوذ و صاحب قدرتند، دوزخيان را مؤاخذه و سرزنش مى‌كنند و به واماندگان در اعراف كمك مى‌نمايند كه از آن بگذرند و به سر منزل سعادت برسند.

رواياتى كه در زمينه اعراف و اصحاب اعراف نقل شده نيز ترسيمى از دو گروه متضاد مى‌كند، در بسيارى از روايات كه از ائمه اهل بيت ع نقل شده مى‌خوانيم:

نحن الاعراف‌

:" مائيم اعراف" [1] يا"

آل محمد هم الاعراف‌

":" خاندان پيامبر ص اعرافند" [2] و مانند اين تعبيرات.

و در بعضى ديگر از روايات مى‌خوانيم:

هم اكرم الخلق على اللَّه تبارك و تعالى‌

:" آنها گرامى‌ترين مردم در پيشگاه خدايند" [3] و يا

هم الشهداء على الناس و النبيون شهدائهم‌

:" آنها گواهان بر مردمند و پيامبران گواهان آنها هستند" [4] و روايات ديگر كه حكايت دارد آنها پيامبران و امامان و صلحاء و بزرگانند.

ولى دسته ديگرى از روايات مى‌گويد: آنها واماندگانى هستند كه بديها و نيكيهايشان مساوى بوده است يا گنهكارانى هستند كه اعمال نيكى نيز داشته‌اند، مانند حديثى كه از امام صادق ع نقل شده كه فرمود:

هم قوم استوت حسناتهم و سيئاتهم فان ادخلهم النار فبذنوبهم و ان ادخلهم الجنة فبرحمته‌

:" آنها گروهى هستند كه حسنات و سيئاتشان مساوى است، اگر خداوند آنها را

[1] و [2] و [2] تفسير برهان جلد دوم صفحه 17 و 18 و 19.

[4] نور الثقلين جلد دوم صفحه 33 و 34.