" كلمة" در لغت به معنى گفتار و هر گونه جملهاى است و حتى به سخنان
مفصل و طولانى گفته مىشود، و اگر مىبينيم گاهى به معنى" وعده" آمده
است مانند وَ تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنى
عَلى بَنِي إِسْرائِيلَ بِما صَبَرُوا:"
وعده پروردگارت درباره بنى اسرائيل در مقابل صبر و استقامتى كه كردند انجام
پذيرفت" (سوره اعراف آيه 136) نيز از همين نظر است، زيرا انسان به هنگام وعده
دادن جملهاى مىگويد كه وعده را در بر دارد.
و نيز گاهى كلمه به معنى دين و آئين و حكم و دستور مىآيد كه آنها نيز به همين
ريشه باز مىگردد.
در اينكه منظور از" كلمه" در آيه فوق، قرآن است يا دين و آئين خدا
يا وعده پيروزى كه به پيامبر ص داده شده؟ احتمالات مختلفى دادهاند، كه در عين حال
منافاتى با هم ندارند، و ممكن است آيه ناظر به همه آنها بوده باشد، ولى از آن نظر
كه در آيات قبل سخن از" قرآن" در ميان بوده با اين معنى مناسبتر است.
در حقيقت آيه مىگويد: به هيچوجه قرآن جاى ترديد و شك نيست زيرا از هر نظر
كامل و بىعيب است، تواريخ و اخبار آن، همه صدق و احكام و قوانين آن همه عدل است.
و نيز ممكن است منظور از" كلمه" همان وعدهاى باشد كه در جمله بعد
يعنى جمله لا مبدل لكلماته:" هيچكس نمىتواند تغيير و دگرگونى در كلمات خدا
ايجاد كند" آمده است، زيرا نظير اين جمله در آيات ديگر قرآن ديده مىشود،
مانند وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ
لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ.
" در قيامت وعده پروردگار تو انجام خواهد گرفت و دوزخ از گناهكاران جن و
انس پر خواهد شد" (سوره هود آيه 119) و يا در آيه ديگر مىخوانيم: