شده، اما" ابليس" اسم خاص براى شيطانى است كه در برابر آدم ع قرار گرفت و در حقيقت رئيس همه شياطين است!: بنا بر اين شيطان اسم جنس و ابليس اسم خاص (علم) است‌ [1] 3- زُخْرُفَ الْقَوْلِ‌ به معنى سخنان فريبنده است كه ظاهرى جالب و باطنى زشت و بد دارد و غرور به معنى اغفال كردن است‌ [2] 4- تعبير به وحى در آيه بالا اشاره لطيفى است به اين حقيقت كه آنها در گفتار و اعمال شيطانى خود نقشه‌هاى اسرار آميز دارند كه محرمانه به يكديگر القاء مى‌كنند، تا مردم از كار آنها آگاه نشوند، و طرحهاى آنها كاملا پياده شود، زيرا يكى از معانى" وحى" در لغت سخنان آهسته و در گوشى است.

كه" سرانجام كار آنها اين خواهد شد كه افراد بى‌ايمان يعنى آنها كه به روز رستاخيز عقيده ندارند به سخنان آنها گوش فرا دهند و دلهايشان به آن متمايل گردد" (وَ لِتَصْغى‌ إِلَيْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ) [3]

[1] در اين زمينه در جلد اول تفسير نمونه صفحه 135 نيز بحثى داشتيم.

[2] بايد توجه داشت كه زخرف در اصل به معنى زينت و همچنين به معنى طلا كه وسيله زينت است آمده، سپس به سخنان فريبنده كه ظاهرى زيبا دارد نيز" زخرف" و" مزخرف" گفته شده است.

[3] در مورد تركيب آيه و اينكه جمله‌ وَ لِتَصْغى‌ به چه چيز عطف شده ميان مفسران گفتگو است، آنچه بيشتر با مفهوم آيه مناسب است، اين است كه اين جمله عطف بر يوحى بوده باشد و" لام" آن" لام عاقبت" است، يعنى سرانجام كار شياطين اين خواهد بود كه سخنان فريبنده به يكديگر مى‌گويند و افراد بى‌ايمان به آن متمايل مى‌شوند، و ممكن است عطف بر محل غرورا كه مفعول لاجله است بوده باشد يعنى" ليغتروا و لتصغى" (زيرا در مرحله اول انسان فريب مى‌خورد و سپس تمايل پيدا مى‌كند) (دقت كنيد).