نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 5 صفحه : 407
اعتنا نكند" و آنها و تهمتهايشان را به حال خود واگذارد" (فَذَرْهُمْ وَ ما يَفْتَرُونَ).
***
در اينجا به چند نكته بايد توجه كرد:
1- در آيه فوق خداوند وجود شياطين انس و جن را در برابر انبياء به خود نسبت
مىدهد و مىگويد وَ كَذلِكَ جَعَلْنا (ما اينچنين قرار داديم) و در معنى اين جمله در ميان مفسران گفتگو است، ولى
همانطور كه در سابق نيز اشاره كرديم تمام اعمال انسانها را از يك نظر مىتوان به
خداوند نسبت داد، زيرا هر كسى هر چه دارد از او دارد، قدرتش از او است، هم چنان كه
اختيار و آزادى ارادهاش نيز از او مىباشد. اما مفهوم اينگونه تعبيرات هرگز، جبر
و سلب اختيار نيست، كه خداوند عدهاى را آن چنان آفريده كه به دشمنى در برابر
انبياء برخيزند.
زيرا اگر چنين بود مىبايست آنها در عداوت و دشمنى خود هيچگونه مسئوليتى
نداشته باشند، بلكه كار آنها انجام يك رسالت محسوب شود، در حالى كه مىدانيم چنين
نيست.
البته انكار نمىتوان كرد كه وجود اينگونه دشمنان هر چند به اختيار خودشان
بوده باشد مىتواند براى مؤمنان به طور غير مستقيم اثر سازنده داشته باشد، و به
تعبير بهتر مؤمنان راستين مىتوانند از وجود هر گونه دشمن اثر مثبت بگيرند و او را
وسيلهاى براى بالا بردن سطح آگاهى و آمادگى و مقاومت خود قرار دهند، زيرا وجود
دشمن باعث بسيج نيروهاى انسان است.
2- شياطين جمع شيطان معنى وسيعى دارد و به معنى هر موجود سركش و طغيانگر و
موذى است، و لذا در قرآن به انسانهاى پست و خبيث و طغيانگر نيز كلمه"
شيطان" اطلاق شده است، همانطور كه در آيه فوق كلمه شيطان هم به شيطانهاى
انسانى و هم به شيطانهاى غير انسانى كه از نظر ما پنهانند اطلاق
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 5 صفحه : 407