است، چنين چيزى مسلما محال است، زيرا" عدم" نمى‌تواند ماده" وجود" باشد.

بلكه منظور اين است موجودات اين جهان قبلا نبوده‌اند، سپس به وجود آمده‌اند اين موضوع هيچگونه اشكالى ندارد و مثالهايى براى آن در جلد اول زده‌ايم و در اينجا اضافه مى‌كنيم كه ما در محيط ذهن و فكر خود مى‌توانيم موجوداتى پديد آوريم كه قبلا به هيچوجه در ذهن ما نبوده‌اند، شك نيست كه اين موجودات ذهنى براى خود يك نوع وجود و هستى دارند، اگر چه همانند وجود خارجى نيستند، ولى بالآخره در افق ذهن ما وجود دارند، اگر وجود چيزى بعد از عدم محال باشد چه تفاوتى ميان وجود ذهنى و وجود خارجى است، بنا بر اين همانطور كه ما در ذهن خود وجودهايى مى‌آفرينيم كه قبلا نبوده است، خداوند هم در عالم خارج چنين كارى را مى‌كند، كمى دقت در باره اين مثال و يا مثالهايى كه در جلد اول زده‌ايم مى‌تواند اين مشكل را حل كند.

در آيات فوق يكى از اوصاف خداوند،" لطيف" ذكر شده و آن از ماده" لطف" است هنگامى كه در باره اجسام به كار رود به معنى سبكى در مقابل سنگينى و هنگامى در باره حركات (حركت لطيفه) به كار رود به معنى يك حركت كوچك و زودگذر و گاهى در مورد موجودات و كارهاى بسيار دقيق و باريك كه با حس قابل درك نيستند گفته ميشود، و اگر خدا را به عنوان لطيف توصيف مى‌كنيم نيز به همين معنى است، يعنى او خالق اشياى ناپيدا و داراى افعالى است كه از محيط قدرت استماع بيرون است، بسيار باريك بين و فوق العاده دقيق مى‌باشد.

حديث جالبى در اين زمينه از" فتح بن يزيد جرجانى" از امام على بن موسى الرضا ع نقل شده يك معجزه علمى محسوب مى‌شود، حديث چنين است كه امام مى‌فرمايد: اينكه مى‌گوئيم خداوند لطيف است به خاطر آن است‌